Anestezjolog to nie tylko lekarz „od usypiania”

16 kwietnia 2021

Większość z nas kojarzy go jedynie z salą operacyjną oraz podaniem znieczulenia ogólnego, potocznie zwanego narkozą. Tymczasem zakres jego działań i rola w procesie leczenia są dużo większe. Warto, by wiedział o tym każdy, kto przygotowuje się do operacji lub potrzebuje terapii przeciwbólowej. To znaczenie szerzej odkrywamy właśnie dziś - podczas pandemii, gdy anestezjolodzy są na wagę złota: bez nich nie sposób wyobrazić sobie skutecznej respiroterapii.

Powszechne fakty i mity dotyczące pracy anestezjologów komentuje lek. Piotr Zydroń – specjalista anestezjolog, Kierownik Oddziału Anestezjologii w klinice Carolina Medical Center.

Anestezjolog pracuje tylko na bloku operacyjnym? - MIT

Miejsc, w których potrzebny jest anestezjolog, jest znacznie więcej. Zdobyte kwalifikacje i umiejętności umożliwiają również pracę na oddziale intensywnej terapii oraz w poradni leczenia bólu. Resuscytacja na oddziałach szpitalnych także prowadzona jest przez anestezjologów – należą do szpitalnych zespołów reanimacyjnych i wzywani są tam, gdzie doszło do zatrzymania krążenia i potrzebna jest natychmiastowa pomoc.

blok_operacyjny_2021_03_02_005-555x313

Rola anestezjologa polega wyłącznie na podaniu znieczulenia podczas operacji? – MIT

Znieczulenie to złożony proces, dostosowywany do zmieniających się warunków operacji oraz „skrojony indywidualnie na miarę” pacjenta. Rolą anestezjologa jest sprawienie, żeby pacjent przeszedł bezpiecznie przez okres okołooperacyjny: przed, w trakcie i bezpośrednio po operacji. Jedną ze składowych znieczulenia jest leczenie bólu, natomiast pozostałe mają na celu stworzenie komfortu: pacjentowi (dlatego pacjent śpi podczas zabiegu) oraz operatorowi (np. anestezjolog celowo wywołuje zwiotczenie mięśni żeby stworzyć warunki operacyjne dla operatora. Takie działanie wymaga dalszego wspomagania pacjenta respiratorem przez anestezjologa).

blok_operacyjny_2021_03_02_026-555x313

Anestezjolog daje „zielone światło” na dopuszczenie pacjenta do zabiegu? – FAKT

Anestezjolog odpowiada za decyzję czy pacjent może zostać poddany danej operacji, biorąc pod uwagę jego stan zdrowia oraz specyfikę zabiegu - analizuje m.in. stres operacyjny, uraz tkanek, krwawienie, pozycję ciała, stymulację bólową oraz przewiduje jak zachowa się organizm w obliczu operacji. Podczas oceny lekarz skupia się również na historii wcześniejszych chorób i zabiegów, przyjmowanych lekach, wynikach badań laboratoryjnych i konsultacjach. Informacje zebrane w wywiadzie umożliwiają mu również odpowiednie przygotowanie się do monitorowania pacjenta w trakcie zabiegu oraz ocenę jakich procedur może wymagać on po operacji.

To lekarz prowadzący lub operator podejmuje decyzję w sprawie wyboru rodzaju znieczulenia? – MIT

To anestezjolog dobiera odpowiednie znieczulenie, uwzględniając: stan zdrowia pacjenta, rodzaj i specyfikę zabiegu operacyjnego oraz przebieg okresu pooperacyjnego (np. potrzebę wczesnej bolesnej rehabilitacji). W naszej klinice pacjenci są wcześniej badani i kwalifikowani do znieczulenia w specjalistycznej poradni anestezjologicznej. Po takiej kwalifikacji, jeśli nie ma żadnych przeciwskazań, pacjent zostaje dopuszczony do zabiegu. W poradni omawiane są również najbardziej odpowiednie rodzaje znieczuleń. W naszej klinice większość operacji przeprowadzamy w znieczuleniach regionalnych, które pozwalają na wyłączenie bólu w operowanej okolicy, np. blokujemy splot ramienny do operacji w obrębie ręki, blokujemy pojedyncze nerwy (np. udowy czy kulszowy) w zabiegach na kończynie dolnej albo wykonujemy znieczulenia przewodowe (podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe), które wyłączają czucie w dolnej połowie ciała (potocznie „od pasa w dół”). Kolejne to znieczulenie zewnątrzoponowe, które daje możliwość skutecznego leczenia bólu pooperacyjnego, ponieważ przez cienki cewnik, zostawiony w przestrzeni zewnątrzoponowej, można podawać leki znieczulające przez wiele godzin po operacji. Dodatkowo proponujemy pacjentom znieczulenie ogólne dożylne, które daje komfort snu z zachowanym własnym oddechem (bez konieczności intubacji i podłączania do respiratora), co eliminuje dyskomfort związany z odgłosami operacji oraz wymuszonym ułożeniem ciała podczas zabiegu. Wszystkie znieczulenia wykonujemy w lekkiej sedacji, czyli pod wpływem leków, które stwarzają pacjentowi komfort, redukując stres i ból związany z samym znieczuleniem.

Anestezjolog zajmuje się leczeniem bólu pojawiającego się np. na skutek operacji czy bólu nowotworowego? – FAKT

Poprawa komfortu życia pacjentów oraz zmniejszenie cierpienia to główne założenia w stosowaniu terapii leczenia bólu przewlekłego. Terapia przeciwbólowa jest dostosowana indywidualnie do przyczyn i stopnia nasilenia bólu. Wymaga ona również stałej kontroli samopoczucia pacjenta i nadzoru ze strony lekarza w celu oceny skuteczności leczenia. W leczeniu bólu przewlekłego można stosować formy znieczulenia regionalnego - blokady nerwów i zwojów nerwowych oraz farmakoterapię. W bólu przewlekłym często dochodzi do uszkodzenia nerwów (neuropatii), dlatego do standardowych leków przeciwbólowych dołącza się inne, np. antydepresanty i leki przeciwpadaczkowe, które mają udowodnioną skuteczność w tego typu schorzeniach. Na najwyższe standardy w zakresie leczenia bólu wskazuje certyfikat „Szpital bez bólu”, przyznawany przez Polskie Towarzystwo Badania Bólu. Również nasza klinika pozyskała tę certyfikację. Dziś w klinice prowadzimy monitoring natężenia bólu oraz leczenia bólu u wszystkich pacjentów pooperacyjnych. Dodatkowo każdy pacjent jest informowany o stosowanych metodach uśmierzania bólu.

Anestezjolog dba o komfort psychiczny pacjenta? – FAKT

Oprócz oceny stanu fizycznego, anestezjolog dba również o stan psychiczny pacjenta. Jest dla niego wsparciem na każdym etapie: przed zabiegiem, w trakcie, jak i po wybudzeniu. Dlatego niezwykle ważnymi cechami w tym zawodzie są empatia, zrozumienie i cierpliwość. Lekarz pomaga choremu dochodzić do siebie, stara się zapewnić mu maksymalny komfort poprzez niwelowanie bólu. Bardzo istotne jest również wsparcie jakie udziela choremu i jego bliskim dzięki rozmowom, dostarczaniu istotnych informacji czy rozwiewaniu obaw i lęków związanych z procesem leczenia.

blok_operacyjny_2021_03_02_344-555x313