Złamania nadkłykciowe u dzieci

22 czerwca 2018

Spośród szerokiej gamy urazów, do jakich może dojść w trakcie skakania na trampolinie, złamania okolicy stawu łokciowego należą do najczęstszych i najcięższych. 75% złamań okolicy stawu łokciowego u dzieci stanowią właśnie złamania nadkłykciowe. Powstają one w wyniku upadku na wyprostowaną kończynę. Złamania nadkłykciowe dotyczą zarówno młodszych dzieci, jak i nastolatków, choć szczyt ich występowania przypada na wiek między 5. a 7. rokiem życia. Dlaczego są szczególnie niebezpieczne? Ponieważ w ich wyniku bardzo często dochodzi do uszkodzeń nerwów w okolicy stawu łokciowego, a odsetek niedowładów w tym przypadku wynosi 10-15%. Złamania te niosą ze sobą również ryzyko uszkodzeń naczyniowych ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo tętnicy ramiennej. Niepodjęcie w porę leczenia operacyjnego może skutkować uszkodzeniem tej tętnicy, w wyniku którego dochodzi do niedokrwienia mięśni i charakterystycznego ustawienia ręki – to tak zwany przykurcz naczyniowy Volkmanna.

CMC_upadek_na_wyprostowana_kończynę

il. Krzysztof Kałucki

OBJAWY

Pierwszy niepokojący sygnał to silny ból przy próbie poruszania ręką. Dziecko często podtrzymuje uszkodzoną kończynę zdrową ręką. Pojawia się obrzęk, a przy większych przemieszczeniach odłamów widoczny jest rozległy krwiak. Czasami skóra pokryta jest pęcherzami. Dla potwierdzenia złamania wykonuje się badanie rentgenowskie.

CMC_złamania_nadkłykciowe_przykurcz_Volkmanna

il. Krzysztof Kałucki

CZAS JEST KLUCZOWY! Przykurcz Volkmanna, gdy wystąpi, jest nieodwracalny! Jedynym sposobem uniknięcia tego powikłania jest szybkie operacyjne odbarczenie.

NIEŁATWA DIAGNOZA

O ile złamania ze znacznym przemieszczeniem są łatwe do zdiagnozowania, to te nieprzemieszczone mogą być niezauważone. Dlatego lekarz często wykonuje badania obu stawów łokciowych (zdrowej i chorej ręki pacjenta), aby móc je wnikliwie porównać i odnaleźć objawy uszkodzeń. Czasami w przypadku uszkodzenia kości w okolicy stawu łokciowego jedyną wskazówką dla lekarza jest wystąpienie tak zwanego objawu poduszeczki, czyli delikatnego przejaśnienia widocznego na zdjęciu RTG, oznaczającego obecność krwiaka w okolicy nadkłykciowej. Na podstawie badania rentgenowskiego lekarz ocenia stopień uszkodzenia i podejmuje decyzję o leczeniu.

UPADEK NA WYPROSTOWANĄ KOŃCZYNĘ Mechanizm urazu prowadzącego do złamania nadkłykciowego

CMC_mechanizm_urazu_złamanie_nadkłykciowe

il. Krzysztof Kałucki

LECZENIE

Złamania nieprzemieszczone nie wymagają operacji. Kończyna zostaje unieruchomiona na okres 3-4 tygodni, w zależności od wieku dziecka. Po zdjęciu unieruchomienia prowadzona jest rehabilitacja mająca na celu poprawę zakresu ruchomości stawu łokciowego. Jeśli jednak badanie obrazowe wykaże złamanie z przemieszczeniem kości, wówczas lekarz podejmuje decyzję o operacji. Odbywa się ona w znieczuleniu ogólnym i polega na nastawieniu odłamów kostnych, a następnie wprowadzeniu do miejsca uszkodzenia drutów Kischnera. Są to cienkie i sztywne druty, które utrzymują nastawione odłamy we właściwej pozycji. Zazwyczaj mocowane są w kości przezskórnie, a lekarz monitoruje efekty pracy, wykonując w czasie operacji serię zdjęć rentgenowskich. Kiedy jednak nie da się nastawić złamania pod monitorem rentgenowskim lub gdy są objawy uszkodzenia tętnicy ramiennej, należy wykonać bardziej inwazyjny zabieg. Lekarz przecina skórę i dostaje się do szczeliny złamania oraz uszkodzonych naczyń. Nastawia złamanie i uwalnia tętnicę. Również w przypadku leczenia otwartego stabilizacja polega na wprowadzeniu drutów Kirschnera. Po leczeniu operacyjnym także stosuje się unieruchomienie na okres 3-4 tygodni. Potem prowadzona jest rehabilitacja.

CMC_leczenie_złamanie_nadkłykciowe

Wyniki leczenia operacyjnego są dobre. Po pierwsze umożliwiają uniknięcie powikłania w postaci przykurczu Volkmanna. Ryzyko powikłań neurologicznych jest niewielkie i stanowi około 10%, z czego zdecydowana większość deficytów wycofuje się w ciągu 6 miesięcy od operacji. Po zabiegach operacyjnych obserwuje się ograniczenie zgięcia stawu łokciowego, które również z czasem się zmniejsza. Większość pacjentów powraca do pełnej aktywności w ciągu 3-6 miesięcy od zabiegu operacyjnego. – dodaje dr Tomasz Rawo, ortopeda dziecięcy w Carolina Medical Center.