Pomiędzy obojczykiem a łopatką istnieje staw, który przy niektórych urazach może ulec zwichnięciu. Urazy takie są relatywnie częste w sportach kontaktowych, jeździectwie, kolarstwie, czy narciarstwie.
Staw barkowo-obojczykowy ma stosunkowo niewielką ruchomość. Jest jednym z niewielu stawów w organizmie człowieka, którym nie potrafimy ruszać w sposób izolowany – nie istnieją mięśnie, które wykonywałyby ruch tylko i wyłącznie w tym stawie. Sam staw jest otoczony przez struktury więzadłowe. Część biegnie od obojczyka do wyrostka barkowego łopatki (więzadła barkowo-obojczykowe), inne od obojczyka do wyrostka kruczego (więzadła kruczo-obojczykowe). Przy przemieszczeniach w stawie barkowo-obojczykowym najczęściej i one ulegają rozerwaniu.
Przyczyny zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego
Zwichnięcie barku występuje w wyniku urazu – najczęściej jest to upadek na bark lub bezpośrednio na ramię bądź na wyprostowaną rękę. W takiej sytuacji obojczyk opiera się o żebra klatki piersiowej, a łopatka popchnięta zostaje ku dołowi, w wyniku czego uszkodzeniu ulega właśnie staw barkowo-obojczykowy i więzadła w jego okolicy. Urazowi temu może towarzyszyć uszkodzenie przyczepu mięśnia naramiennego lub czworobocznego do obojczyka, złamanie wyrostka barkowego, obojczyka lub wyrostka kruczego łopatki.
Objawy zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego
Najczęstszymi objawami zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego są:
- ból i tkliwość nad stawem,
- obrzęk tej okolicy,
- ból w trakcie ruchu w stawie ramiennym,
- wyraźne odstawanie obojczyka do góry (stopień V uszkodzenia),
- objaw klawisza – wystający koniec obojczyka można wcisnąć na miejsce palcem, jednak po zwolnieniu ucisku obojczyk ponownie odskakuje.
Diagnostyka zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego
Badanie lekarskie rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego i badania palpacyjnego. Wyróżniamy sześć typów uszkodzenia stawu barkowo-obojczykowego w zależności od stopnia przemieszczenia obojczyka oraz uszkodzenia struktur więzadłowych.
Dla potwierdzenia rozpoznania należy koniecznie wykonać zdjęcie rentgenowskie. Nie wykaże nam ono uszkodzonych więzadeł, ale pokaże stopień i kierunek przemieszczenia obojczyka oraz uwidoczni ewentualne złamania kostne.
Leczenie zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego
- Typ I leczy się zachowawczo. Zaleca się odpoczynek, przykładanie lodu, używanie łagodnych środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz unieruchomienie w temblaku lub ortezie. Ważne jest jak najwcześniejsze wykonywanie ćwiczeń w pełnym zakresie ruchu oraz powrót do aktywności sportowej.
- Typ II powinien być leczony w podobny sposób, jednak przesunięcie obojczyka o ½ jego szerokości wymaga tapingu oraz unieruchomienia na 2-3 tygodnie, a dźwiganie czy sporty kontaktowe możliwe są dopiero po 6 tygodniach.
- Typ IV-VI leczy się operacyjnie, natomiast metoda leczenia uszkodzenia więzadeł i niewielkiego przemieszczenia obojczyka, czyli typ III uszkodzenia, uzależniona jest od aktywności pacjenta. Leczenie zachowawcze w takim przypadku przeważnie daje wyniki satysfakcjonujące u osób, które nie są zbyt aktywne. Nie pojawiają się żadne dolegliwości w czasie wykonywania czynności dnia codziennego. Sportowcy jednak muszą być potraktowani specjalnie. Po leczeniu zachowawczym mogą mieć dolegliwości w czasie mocnego obciążania stawu, np. w czasie rzucania oszczepem, oraz są narażeni na rozwój zwyrodnienia stawu barkowo-obojczykowego w przyszłości.