Problemy laryngologiczne nurków

Najczęściej zgłaszane choroby laryngologiczne nurków są związane ze zmianami ciśnienia powietrza i wody, mające szczególny wpływ na uszy i zatoki przynosowe nurka.

Urazy zatok i ucha środkowego

Barotrauma to uszkodzenie fizyczne tkanek ciała spowodowane różnicą ciśnień pomiędzy tym, które panuje przy ciele a ciśnieniem nowego otoczenia. Uraz ciśnieniowy ucha środkowego jest najczęstszym urazem występującym u nurków. Barotrauma zatok także spotykana jest u osób nurkujących, ale ze znacznie mniejszą częstotliwością.

Podczas zanurzania, zadaniem przestrzeni powietrznych w zatokach i ucha środkowego jest wyrównanie ciśnień wnętrza tych przestrzeni z ciśnieniem otoczenia wody, która zwiększa się wraz z głębokością. Podczas zanurzenia zwiększające się ciśnienie wody wpycha błonę bębenkową do środka ucha, nurek zaczyna odczuwa dyskomfort – określany jako ból głowy albo ból ucha. Przy dalszym zwiększaniu głębokości ból zwiększa się, aż staje się bardzo uciążliwy. Jeżeli mimo bólu będzie kontynuować zanurzanie dojdzie do pęknięcia błony bębenkowej. Pęknięcie błony bębenkowej może nastąpić na głębokości 4-5m lub nawet wcześniej. Podczas wynurzenia ma miejsce podobna sytuacja, kiedy zablokowana trąbka Eustachiusza nie może odprowadzić z ucha środkowego nadmiaru rozprężającego się powietrza (blokada wsteczna). Na szczęście blokada wsteczna jest bardzo rzadka i występuje głównie w ciepłych wodach. Ciśnienie w uchu środkowym można bardzo łatwo wyrównać. W zasadzie istnieją trzy sposoby. Najpopularniejsza metoda to wdmuchiwanie powietrza do ucha środkowego przez trąbkę Eustachiusza. Aby wyrównać ciśnienie w uchu środkowym przy zanurzaniu zatykamy palcami nos (chwytamy za nos) i staramy się dmuchnąć w nos jak przy wysmarkiwaniu nosa (próba Valsalvy). Próba Valsalvy jest najczęściej stosowana, bo jest najbardziej skuteczna, ale jednocześnie najbardziej radykalna. Inny sposób, głównie dla osób o bardzo dobrej drożności to: przełykanie śliny oraz poruszanie żuchwą. Można oczywiście stosować wszystkie te metody lub ich kombinacje – ale zdecydowana większość nurków wykonuje próbę Valsalvy.

Przyczyny uszkodzeń ucha środkowego i zatok

Do najczęstszych przyczyn uszkodzeń ucha należy niedrożność trąbki słuchowej (zmiany zapalne, alergiczne, nieżytowe, obrzęki, skrzywienie przegrody nosa), niedrożność przewodu słuchowego zewnętrznego (ciało obce, korek woszczynowy, obcisły kaptur pianki, zatyczki w uszach). Do najczęstszych uszkodzeń zatok podczas nurkowania należą natomiast nieżyt, zapalenie nosa i katar, nieżyt i zapalenie zatok przynosowych, polipy nosa i zatok przynosowych, bardzo poważne skrzywienie przegrody nosowej.

Najlepszym sposobem uniknięcia chorób nurkowych, takich jak uszkodzenie ucha środkowego czy zatok jest niepraktykowanie nurkowania w sytuacjach kiedy w tych strukturach ma miejsce jakieś schorzenie lub stan zapalny.

W sytuacji kiedy podczas nurkowania nastąpi dyskomfort należy przerwać zanurzanie i wznieść się na kilka metrów aż nacisk ulegnie zmniejszeniu. Niekiedy nurkowie mogą stosować miejscowo do nosa preparaty zwężające naczynia, które zawierają chlorowodorek oksymetazoliny, które korzystnie wpływają na mechanizm wyrównania ciśnień.

Aby uniknąć urazu ciśnieniowego, pamiętaj:

• nie nurkować przy stanach zapalnych dróg oddechowych i uszu;
• przed nurkowaniem kontrolować drożność trąbek słuchowych;
• często przedmuchiwać uszy zaczynając już na małych głębokościach (0,5 m pod wodą);
• nie dopuszczać do nasilenia bólu ucha w trakcie zanurzania.

Trudności z wyrównaniem ciśnień mogą być związane z:

• częste infekcje ucha w dzieciństwie, ciężkie zakażenia , które mogą pozostawić blizny w trąbce Eustachiusza powodując jej częściowe zatkanie;
• w wywiadzie złamanie nosa lub skrzywienie przegrody, która uniemożliwia wyrównanie ciśnień;
• katar sienny , który może powodować obrzęk błony śluzowej nosa lub spowodować powstanie polipów , które mogą częściowo lub całkowicie zamykają wnękę zatok lub górne drogi oddechowe.

Główne objawy urazu ucha środkowego podczas nurkowania:

• narastający ucisk w uchu przechodzący w przejmujący ból. Ból może wystąpić na głębokości nawet 1 m.
• pęknięcie błony bębenkowej, zalanie zimną wodą ucha środkowego a w wyniku tego mogą wystąpić:
  • zawroty głowy;
  • nudności i wymioty;
  • utrata orientacji przestrzennej (nie wiemy gdzie jest góra a gdzie dół);
  • do poważnych objawów barotraumy należy częściowa lub całkowita utrata słuchu (często przejściowa).

Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy podczas nurkowania lub bezpośrednio po nim należy jak najszybciej skonsultować się z specjalistą otolaryngologiem. Podczas wizyty laryngolog dla nurków zbada zatoki oraz stan wnętrza ucha. Badanie laryngologiczne umożliwi zbadanie stanu błony bębenkowej w uchu, której ciągłość mogła zostać naruszona podczas nurkowania. Niektóre choroby nurkowe wymagają podania leków takich jak antybiotyki.

W leczeniu chirurgicznym stosuje się metody w zależności od przyczyny zaburzenia niedrożności górnych dróg oddechowych. Do najczęstszych metod chirurgicznych stosowanych w przypadku zaburzeń u nurków można zaliczyć Funcjonalną Endoskopową Operację Zatok Przynosowych (FESS) oraz korekcję przegrody nosowej (septoplastyka). FESS to nowoczesna metoda leczenia przewlekłego zapalenia zatok przynosowych.
Istotą zabiegu jest mikrochirurgia zatok przynosowych przy użyciu wizualizacji endoskopowej. Operacja jest przeprowadzana wewnątrznosowo, bez konieczności cięcia skóry w obrębie twarzy. Przeprowadzenie zabiegu pod kontrolą endoskopu pozwala na dokładne zlokalizowanie przyczyny dolegliwości i w konsekwencji ograniczenie ingerencji chirurgicznej do tkanek zmienionych chorobowo.
Stosując technikę operacyjną FESS przywraca się przede wszystkim prawidłową wentylacje zatok przynosowych, poprzez udrożnienie tzw. kompleksów ujściowo przewodowych, czyli naturalnych połączeń zatok z jamą nosa.

Septoplastyka to inaczej korekcja przegrody nosowej. Jej zadaniem jest zmniejszenie niedrożności nosa i przywrócenie prawidłowego funkcjonowania aparatu rzęskowego, którego zadaniem jest oczyszczanie i ocieplanie wdychanego powietrza. Septoplastyka polega na wewnątrznosowym cięciu błony śluzowej, które pozwala skorygować zdeformowaną cześć chrzęstną i kostną przegrody nosowej bez pozostawienia blizn. Zabieg jest bardzo precyzyjny dzięki wykorzystaniu techniki endoskopowej. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym i twa około 1 godziny. Znieczulenie ogólne zapewnia komfort pacjentowi, pozwala także na odpowiednie sterowanie ciśnieniem tętniczym krwi, co wpływa na zmniejszenie krwawienia w trakcie zabiegu.

Zobaczcie również, kiedy wybrać się do audiologa oraz na konsultacje laryngologiczne.