Metoda HIFU (High Intensity Focused Ultrasound) to nowoczesny i mniej inwazyjny sposób leczenia raka prostaty. Wykorzystuje energię ultradźwięków skupioną jedynie w ognisku choroby, w celu wyeliminowania komórek nowotworowych. W wyniku tej procedury zniszczony zostaje jedynie fragment narządu wraz z guzem, lub też jego szerszy określony fragment, przez co pacjent nie doświadcza uszczerbku w zakresie układu moczowo-płciowego.
Jak rozpoznać objawy raka prostaty?
Rak prostaty jest pierwszym co do częstości występowania nowotworem u mężczyzn w Polsce. Ryzyko rozwoju wzrasta z wiekiem. Rak gruczołu krokowego na wczesnym etapie nie daje żadnych objawów. Często pierwsze dolegliwości pojawiają się, kiedy nowotwór osiągnie stopień zaawansowany.
Objawy na które należy zwrócić uwagę to (wymagające konsultacji urologicznej):
- częstomocz
- pojawienie się krwi w moczu
- utrudnione oddawanie moczu (słaby, przerywany strumień)
- ból przy opróżnianiu pęcherza lub ból w podbrzuszu
- problemy z erekcją lub ejakulacją
Tradycyjne metody leczenia raka prostaty
Wybór metody leczenia uzależniony jest od wielu czynników, jednak zawsze poprzedzony jest dokładną diagnozą oraz wywiadem.
Sposób leczenia zależy między innymi od stopnia zaawansowania choroby, charakterystyki patomorfologicznej guza, wieku pacjenta oraz współistnienia innych schorzeń.
Chirurgiczne
Jednym ze sposobów leczenia raka prostaty jest prostatektomia radykalna, czyli chirurgiczne wycięcie gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi, fragmentami nasieniowodów oraz niekiedy otaczającymi węzłami chłonnymi. Jest to duża operacja wykonywana (już rzadko) metodą otwartą, coraz częściej zabieg wykonuję się metodą laparoskopową lub z wykorzystaniem robota chirurgicznego. W przypadku kwalifikacji do tego zabiegu dużą rolę odgrywa stan ogólny chorego oraz jego choroby współistniejące. Zabieg ten, niezależnie od metody wykonania, ze względu na ryzyka anatomiczne, obarczony jest niebezpieczeństwem, trwałymi powikłaniami i niedogodnościami.
Radioterapie
Innym sposobem leczenia jest radioterapia. Stosuje się ją głównie u mężczyzn, których stan ogólny nie pozwala na przeprowadzenie operacji, lub też z wyboru. Radioterapię stosuje się u chorych z zaawansowaną chorobą, ale bez przerzutów odległych. Metoda ta może wiązać się z powikłaniami z strony układu moczowo-płciowego oraz pokarmowego, takimi jak: zaburzenia wzwodu, nietrzymanie moczu, przewlekłe zapalenie śluzówki odbytnicy oraz uszkodzenie śluzówki pęcherza moczowego.
Terapie hormonalne
W leczeniu zaawansowanego raka prostaty z przerzutami, u których leczenie chirurgiczne nie jest możliwe zaleca się hormonoterapię.
Rak stercza jest nowotworem hormonozależnym, tzn. że jego komórki są pobudzane do wzrostu przez testosteron. Zmniejszenie jego poziomu powoduje zahamowanie rozwoju oraz zmniejszenie masy nowotworu, ale nie prowadzi do wyleczenia. Terapię hormonalną często także stosuje się w skojarzeniu z radioterapią.
Na czym polega leczenie raka prostaty metodą HIFU?
Leczenie metodą HIFU polega na wykorzystaniu fal ultradźwiękowych do selektywnego niszczenia tkanki nowotworowej. Istotą procedury jest skupienie wiązek ultradźwięków w celu uzyskania w odpowiednim miejscu wysokiej energii oraz temperatury, dzięki czemu możliwe jest zlikwidowanie komórek nowotworowych. Technologia ta pozwala na oszczędzenie pęczków naczyniowo-nerwowych oraz zwieracza cewki moczowej. Odbywa się pod stałym obrazowaniem.
Zalety metody HIFU
Wśród zalet metody HIFU można wymienić:
- metoda małoinwazyjna (brak nacięć skóry, zabieg bezkrwawy, bezbolesny)
- powoduje mniej efektów ubocznych niż metody konwencjonalne
- skuteczna metoda ogniskowego leczenia raka prostaty potwierdzona badaniami naukowymi
- nie wymaga długiego pobytu w szpitalu (2-3 dni)
- szybka rekonwalescencja
Wskazania do leczenia raka prostaty metodą HIFU
Leczenie nowotworu prostaty metodą HIFU jest wskazane dla pacjentów:
- nie kwalifikujących się do prostatektomii radykalnej (wiek, obciążenia internistyczne)
- nie wyrażających zgody na radykalne leczenie chirurgiczne (obawa przed powikłaniami)
- u których nastąpiła miejscowa wznowa po radioterapii
- u których nastąpiła miejscowa wznowa po brachyterapii
- u których nastąpiła miejscowa wznowa po prostatektomii radykalnej
Przeciwwskazania do leczenia raka prostaty metodą HIFU
Wśród przeciwwskazań do zastosowania metody HIFU możemy wymienić:
- uogólnioną chorobę nowotworową
- zmiany chorobowe przebiegające z pogrubieniem ściany odbytnicy
- stany wykluczające znieczulenie ogólne lub zewnątrzoponowe w czasie trwania zabiegu
Jak wygląda operacja raka prostaty przy użyciu zabiegu HIFU?
Zabieg leczenia raka prostaty metodą HIFU jest mało inwazyjny. Wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym bądź zewnątrzoponowym. Trwa ok 1,5 – 3h w zależności od wielkości zmiany nowotworowej. Najczęściej jest poprzedzany procedurą laserową HoLEP, co poprawia skuteczność i efekty terapii.
Zabieg polega na wprowadzeniu do odbytnicy pacjenta sondy zabiegowej, która spełnia dwojaką funkcję. Po pierwsze przesyła obraz prostaty do kontroli operatora, po drugie generuje fale ultradźwiękowe, które precyzyjnie niszczą guza w obrębie stercza.
Rekonwalescencja po zabiegu HIFU
Po wykonaniu zabiegu HIFU pacjent jest wypisywany do domu następnego dnia. Na przynajmniej kilka dni ma założony cewnik do pęcherza moczowego (zwykle 7-10 dni). Po jego usunięciu do 20 dni stosuje się profilaktycznie antybiotyk, aby zapobiec infekcji, oraz czopek przeciwzapalny. Po zabiegu najczęściej nie ma dolegliwości bólowych, ale jeśli występują wystarczy zastosowanie paracetamolu lub ibuprofenu.
W okresie pooperacyjnym pacjent powinien odpoczywać i pić duże ilości płynów. W ciągu kilku dni po zabiegu pacjent może rozpocząć umiarkowaną aktywność fizyczną, a po kilku tygodniach zwiększyć jej intensywność. Abstynencja seksualna zalecana jest przez przynajmniej 4 – 6 tygodni. Powrót do pracy możliwy jest po 14-21 dni od zabiegu.