To zapalenie pochewek ścięgnistych nadgarstka. Zazwyczaj obejmuje ścięgna prostownika krótkiego kciuka i odwodziciela długiego kciuka.
Najczęściej objawia się przewlekłym i dość intensywnym bólem nadgarstka, który występuje podczas prostowania i odwodzenia kciuka. Zazwyczaj jest to ból promieniujący do przedramienia, utrudniający wykonywanie codziennych czynności (np. mycie zębów).
Schorzenie to nazywane jest potocznie „kciukiem matki”, a jest to związane z tym, że kobieta, zajmując się swoim dzieckiem, często je podnosi, przeciążając nadgarstek i kciuk (powtarzalne ruchy w postaci mocnego ścisku i odwodzenie ręki). Dodatkowo wykonuje inne czynności, które mogą prowadzić do stanów zapalnych, np. pranie ręczne, prasowanie, krojenie.
Przyczyny Zespołu de Quervaina
Etiologia Zespołu de Quervaina nie jest do końca znana. Oprócz tego, że jest to popularna choroba matek (o czym pisano wcześniej), można spotkać ją u osób, które wykonują pracę, polegającą na powtarzalnym i monotonnym zginaniu i prostowaniu kciuka (przykłady: graficy komputerowi, pianiści, stolarze oraz malarze). Schorzenie to dotykać może również sportowców, głównie tenisistów. Osoby, które często piszą sms-y kciukiem, jednocześnie trzymając telefon w tej samej ręce, są również narażone. Dochodzi wówczas do konfliktu pomiędzy ścięgnami, ich pochewką, a otaczającymi tkankami. Inną przyczyną, która może doprowadzić do rozwoju Zespołu de Quervaina, jest reumatoidalne zapalenie stawów, prowadzące do powstania zrostów pozapalnych. Przyczyną zapalenia pochewki ścięgnistej mięśni prostowników mogą być również urazy nadgarstka oraz zmiany kostne, które powstały w wyniku urazu w obrębie dalszej nasady kości promieniowej.
Objawy Zespołu de Quervaina
Zespół de Quervaina charakteryzuje silny ból kciuka, nasilający się przy jego ruchach: przywodzenie, uchwyt czy wykonanie słynnego „like” lub gestu „OK!” (pięść z kciukiem do góry). Ból ten często promieniuje do przedramienia. Prócz dolegliwości bólowych, można dostrzec przekrwienia i zaczerwienienia skóry w obrębie kciuka i po stronie promieniowej nadgarstka.
W trakcie długotrwałego procesu zapalnego dochodzi do ciągłego napięcia włókien i ścięgien, a także do pogrubienia pochewek. Ilość płynu poślizgowego, który produkowany jest w ich wnętrzu, nie jest wystarczająca, przez co pojawia się bolesne utrudnienie przesuwu ścięgien. Wywołuje to przewlekły stan zapalny.
Diagnoza Zespołu de Quervaina
Na pierwszej konsultacji pacjent wykonuje test von Finkelsteina – jest to jeden z najpopularniejszych sposobów na rozpoznanie Zespołu de Quervaina. Test ten polega na zgięciu kciuka, następnie zgięciu na nim pozostałych palców (pięść z kciukiem w środku) oraz odchyleniu dłoni w stronę łokcia, tzn. na zewnątrz. Jeśli pojawi się ból, najprawdopodobniej występuje zapalanie pochewki ścięgnistej nadgarstka. Specjalista, jeśli ma wątpliwości, może zlecić dodatkowo badanie USG
Leczenie Zespołu de Quervaina
Początkowo stosowane jest leczenie zachowawcze, które obejmuje: rehabilitację (ćwiczenia delikatnie rozciągające i rozluźniające, terapia manualna, kinesiotaping) oraz farmakoterapię. Również zalecane są zabiegi przeciwzapalne i przeciwbólowe, jak np. krioterapia. Często stosuje się zastrzyki z kortykosteroidami, które blokują rozwój stanu zapalnego oraz zmniejszają dolegliwości bólowe. W trakcie leczenia powinno się oszczędzać chorą dłoń – nie chwytać ciężkich rzeczy czy też nie zaciskać pięści.
Jeżeli objawy Zespołu de Quervaina wciąż nawracają i nie widać poprawy po leczeniu zachowawczym rozwiązaniem jest operacja. Wykonywana jest w krótkotrwałym niedokrwieniu kończyny, zakładając na operowaną rękę opaskę uciskową. W trakcie zabiegu nacina się pochewkę ścięgnistą (często jest wycinana), uwalniając ścięgna, by mogły się ślizgać. Pod koniec operacji usuwa się pozapalne zrosty, o ile występują. Rana pooperacyjna jest zszywana, zakłada miękki opatrunek. Zdjęcie szwów następuje 10-14 dni później.
Po operacji pacjent może odczuwać ból kciuka i całej dłoni, a także mogą mu drętwieć palce. Zaleca się trzymanie wysoko operowanej ręki (zarówno w dzień, jak i w nocy), a także ćwiczenia palców zwłaszcza kciuka. Jeśli ból bardzo doskwiera, sposobem na jego pokonanie są zimne okłady zmniejszające opuchliznę.