Endoskopy są układami optycznymi umożliwiającymi obejrzenie tych okolic ciała, które są niedostępne dla bezpośredniej oceny wzrokowej.
W przypadku górnych dróg oddechowych badanie endoskopowe jest szczególnie przydatną metodą w diagnostyce schorzeń nosa i zatok przynosowych, nosowej części gardła (nosogardło) oraz krtani i gardła dolnego. Układ optyczny może opierać się na układzie soczewek zamkniętych w sztywnej metalowej rurce (tzw. endoskop sztywny), lub wykorzystywać pęczek włókien światłowodowych, tworzących giętki przewód (tzw. endoskop giętki = fiberoskop). Średnica obu układów jest zbliżona i zwykle wynosi od 2,7 mm do 4 mm. Zaletą endoskopów sztywnych jest doskonała jakość obrazu, ich wadą brak możliwości dostosowywania się do naturalnych krzywizn w obrębie dróg oddechowych i związany z tym utrudniony dostęp do niektórych ich regionów. Endoskopy giętkie charakteryzują się nieznacznie gorszą jakością obrazu, ale z kolei zapewniają bezbolesne pokonywanie wszelkich krzywizn, dzięki czemu podczas jednego badania można obejrzeć każdy z elementów górnych dróg oddechowych od jam nosa, poprzez nosogardło i gardło środkowe, aż po krtań i gardło dolne (nasopharyngoskopia).
Endoskopia laryngologiczna – co to jest?
Endoskopia laryngologiczna to badanie, służące do diagnozowania chorób jamy nosowej, zatok, gardła, krtani oraz uszu. Pozwala na dotarcie i uwidocznienie trudno dostępnych miejsc.
Badanie polega na wprowadzeniu endoskopu (specjalne narzędzie zakończone kamerą) przez usta, nos albo ujście przewodu słuchowego zewnętrznego. W laryngologii wykorzystuje się dwa rodzaje endoskopów: fiberoskopy i endoskopy sztywne. Każdy z nich posiada swoje źródło światła, dzięki któremu możemy oświetlić badane struktury. Obraz z endoskopów jest wyświetlany na monitorze, dzięki czemu można na bieżąco ocenić strukturę badanych narządów.
Wskazania do wykonania fiberoskopii
Fiberoskopia nosogardla
Badanie nosogardła za pomocą fiberoskopu jest wskazane przede wszystkim u dzieci z podejrzeniem przerostu migdałka gardłowego (tzw. trzeci migdałek). Objawami przerostu są: niedrożność nosa, chrapanie, bezdechy w czasie snu, niedosłuch, mowa nosowa, uporczywe katary.
U dorosłych endoskopia nosogardła jest niezbędnym elementem diagnostyki raka nosogardła, którego objawami mogą być: guz szyi, jednostronny niedosłuch, krwawienia z nosa, niedrożność nosa, ból ucha, podwójne widzenie.
Fiberoskopia krtani i gardła
Fiberoskopia krtani i gardła dolnego wskazana jest u osób z zaburzeniami głosu i/lub połykania. Metoda ta ma szczególne zastosowanie w przypadku osób, u których nie można wykonać klasycznego badania lusterkiem krtaniowym lub badania endoskopem sztywnym. Sytuacja taka może być spowodowana swoistą budową anatomiczną lub wygórowanym odruchem wymiotnym.
Fiberoskopia – przeciwwskazania ,,względne”
Fiberoskopia – przygotowanie do badania
Fiberoskopia nie wymaga szczególnego przygotowywania ze strony pacjenta. Jednakże zaleca się powstrzymanie się od jedzenia i picia co najmniej 2 godziny przed badaniem.
Jak zredukować strach dziecka przed badaniem?
Dzieci mogą być przerażone samą procedurą badania. Ale ich spokój i odprężenie może ułatwić przebieg fibersokopii. Brak łez i kataru powoduje mniejsze parowanie kamery i ułatwia orientację endoskopu w nosogardzieli.
W tym celu można porozmawiać z młodym pacjentem. Wytłumaczyć mu, na czym będzie polegało badanie. Wyjaśnić, że nie będzie bolało, ale może być nieprzyjemne. Gdy lekarz pozwoli, można umożliwić dziecku obejrzenie go.
Przebieg badania – fiberoskopia
Badanie odbywa się w pozycji siedzącej z głową opartą o zagłówek fotela laryngologicznego. Badanie jest bezbolesne i najczęściej nie wymaga znieczulenia. Niemniej jednak u dzieci oraz osób dorosłych z wygórowanym odruchem wymiotnym i szczególnie wrażliwych można znieczulić powierzchownie błony śluzowej nosa i gardła Lidokainą w spray’u.
Badanie przeprowadzane jest przez specjalistę – otolaryngologa i zazwyczaj trwa kilka minut. Lekarz wprowadza fiberoskop do nosa i dalej przesuwa do jamy nosowo-gardłowej i innych części górnych dróg oddechowych. Na ekranie obserwuje badany rejon.
Podczas badania istnieje możliwość zapisu uzyskanego obrazu w formie zdjęć, bądź krótkich filmów w pamięci komputera.
Jakie informacje uzyskujemy dzięki badaniu fiberoskopowym?
Nasopharyngoskopia (czyli endoskopia laryngologiczna) umożliwia obejrzenie wszystkich okolic górnych dróg oddechowych i szczegółową ocenę ewentualnych zmian w ich obrębie. Jest to badanie o wiele dokładniejsze od badania radiologicznego i pozwala na wyeliminowanie konieczności napromieniania pacjenta, co jest szczególnie istotne w przypadku dzieci i kobiet w ciąży. Dzięki połączeniu endoskopu z kamerą i komputerem uzyskany obraz można zapisać i wykorzystywać do komunikacji z pacjentem oraz w ocenie wyników leczenia.
