Dlaczego bark „chrupie”? A czemu strzela?

Obręcz barkowa, zwana potocznie „barkiem” to złożona okolica anatomiczna łącząca całą kończynę górną z tułowiem. Rusztowaniem dla obręczy barkowej są struktury kostne połączone ze sobą za pośrednictwem stawów. Staw ramienny łączy ze sobą kość ramienną i łopatkę, a staw barkowo-obojczykowy łopatkę z obojczykiem. Dodatkowo sama łopatka ma możliwość ruchu po tylnej powierzchni klatki piersiowej. Struktury kostne „barku” otoczone są przez wiele mięśni, ścięgien i więzadeł. Ten skomplikowany układ wzajemnych powiązań zapewnia odpowiednią stabilizację, a jednocześnie umożliwia swobodę ruchów w dużym zakresie. Staw ramienny ma największą ruchomość ze wszystkich stawów w ciele człowieka. Niestety z tego powodu jest też szczególnie narażony na urazy i kontuzje podczas wykonywania czynności codziennych, a także podczas aktywności fizycznej. Urazy obręczy barkowej, zaraz po urazach stawu kolanowego i stawu skokowego, są najczęstszymi kontuzjami u sportowców. Powszechne dolegliwości barku dotykają wszystkich niezależnie od wieku.

Ból w obrębie barku może być objawem urazu lub schorzenia wywoływanego przez różne czynniki. W celu oceny dolegliwości należy zwrócić uwagę na objawy towarzyszące takie jak: tkliwość bólowa, ograniczenia ruchomości, osłabienie siły mięśni, dolegliwości neurologiczne jak np. ból promieniujący do ręki, ból podczas podnoszenia kończyny oraz wyraźnie słyszalne trzaski lub chrupanie towarzyszące ruchowi w stawie.

Strzelanie w stawach

Strzelanie w stawach to dość popularna przypadłość dotycząca nie tylko osób starszych, ale również osób młodych, a nawet dzieci. Na wstępie należy rozróżnić fizjologiczne dźwięki ze stawów od patologicznych, które mogą być objawem choroby.

Dlaczego bark strzela?

Każdy z nas zna kogoś, kto potrafi „strzelać” palcami lub innymi stawami. Jeżeli nie towarzyszą temu dolegliwości bólowe, to zjawisko to jest zupełnie normalne i może wystąpić w każdym stawie, również w stawie ramiennym. Odgłosy te związane są z nagłą zmianą ciśnienia w obrębie torebki stawowej podczas ruchu powierzchni stawowych. Jeśli jednak nasz bark przeskakuje, chrupie i towarzyszy temu ból lub ograniczenie ruchomości nie powinniśmy zwlekać z wizytą u ortopedy – tłumaczy lek. Jakub Sobczyk, rezydent ortopedii i traumatologii narządu ruchu w Carolina Medical Center.

Przyczyną trzaskających stawów może być zarówno uraz, zmiany zwyrodnieniowe, zaburzenia metaboliczne, jak i nasze codzienne nawyki – siedzący tryb życia, zbyt mała aktywność fizyczna lub niedostateczne nawodnienie organizmu.

Chrupanie może mieć związek z uszkodzeniem powierzchni chrzęstnych – zarówno urazowo, jak i w wyniku zmian zwyrodnieniowych. Nierówne powierzchnie trą o siebie i powodują powstanie zjawisk akustycznych w postaci tzw. „chrupania”. Bolesne przeskakiwanie z kolei może świadczyć o uszkodzeniu struktur miękkich w obrębie barku – obrąbka stawowego, więzadeł, ścięgien – dodaje lek. Jakub Sobczyk.

Trzeszczący bark, trzaskająca łopatka

Nie zawsze zjawiska akustyczne muszą pochodzić ze stawu. Zespół trzaskającej łopatki to zaburzenie biomechaniki tej kości w przestrzeni łopatkowo-żebrowej, które charakteryzuje się bólem oraz nieprzyjemnym przeskakiwaniem. Dolegliwości najczęściej pojawiają się podczas wykonywania powtarzalnych czynności ponad głową, które doprowadzają do podrażnienia okolic łopatki. Najbardziej narażeni będą zatem piłkarze ręczni, siatkarze, tenisiści i pracownicy budowlani  jak tynkarze, malarze, tapeciarze itp.

Łopatka jest kością płaską ślizgającą się po żebrach. Gdy pojawią się nieprawidłowości podczas ruchów łopatki, wyczuwalne jest tarcie i przeskakiwanie, słyszalne są trzaski oraz chrobotania. Przyczyny tego schorzenia mogą mieć związek z nieprawidłową budową łopatki, zwłóknieniami, osłabieniem mięśni lub ich nadmiernym napięciem, zapaleniem kaletki maziowej oraz urazami lub przeciążeniami barku.

Postępowanie najczęściej jest zachowawcze. W główniej mierze opiera się na odpowiednich ćwiczeniach wzmacniających i stabilizujących łopatkę oraz farmakologicznym leczeniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.

Leczenie barku

Przyczyn dolegliwości barku jest bardzo wiele. Mogą to być m.in. urazy, złamania, przeciążenia lub choroba zwyrodnieniowa. W klinice Carolina Medical Center diagnostykę stawu ramiennego rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego i badania klinicznego. Ortopeda wykonuje testy funkcjonalne wstępnie wskazujące na rodzaj urazu czy schorzenia. Dla potwierdzenia ewentualnych patologii zleca się dodatkowe badania obrazowe – RTG, USG lub tomografię komputerową, a w razie wątpliwości w ocenie kości i tkanek miękkich badanie rezonansem magnetycznym.

Bark można leczyć zachowawczo, stosując farmakologię i metody rehabilitacyjne. W wybranych przypadkach wspomagająco stosowana jest medycyna regeneracyjna. W poważniejszych przypadkach uszkodzeń stawu ramiennego należy wprowadzić leczenie chirurgiczne. W klinice stosowany jest szeroki zakres małoinwazyjnych zabiegów artroskopowych, umożliwiających dokładną ocenę uszkodzonych tkanek, usunięcie lub naprawę zniszczonych struktur oraz opracowanie zmian zwyrodnieniowych. Przy zabiegach małoinwazyjnych znacząco skraca się czas rekonwalescencji, a pacjent szybko wraca aktywności. W klinice wykonywany jest pełny zakres operacji stawu ramiennego, łącznie z endoprotezoplastyką.