Fizjoterapeuta – dobrze znaleźć się w jego rękach

8 września przypada Światowy Dzień Fizjoterapii. Z tej okazji warto odpowiedzieć na pytania nurtujące pacjentów i przybliżyć zawód fizjoterapeuty.

Po lekarzach i pielęgniarkach, to trzeci najliczniej reprezentowany zawód medyczny w Polsce . Ze względu na coraz większą grupę osób starszych w społeczeństwie i wynikające stąd rosnące zapotrzebowanie na specjalistyczną opiekę fizjoterapeutyczną, coraz częściej mówi się o nim jako o „zawodzie przyszłości”.

Czym tak naprawdę zajmują się fizjoterapeuci? Jaka jest ich rola w powrocie pacjentów do zdrowia i sprawności? Kiedy udać się po pomoc do fizjoterapeuty? O wymagającej i angażującej codziennej pracy mówi fizjoterapeuta mgr Mateusz Pepłowski z kliniki Carolina Medical Center w Warszawie.

Kiedy fizjoterapia pomaga?

Zawsze pomaga – przekonuje ekspert. – Działania, jakie podejmuje fizjoterapeuta, pomagają w usunięciu lub zmniejszeniu przeszkody w ludzkim organizmie, która uniemożliwia skuteczny proces samonaprawy organizmu. Fizjoterapeuta wspomaga proces leczenia, on nie leczy! Znając odpowiednie techniki jest w stanie dobrać różne bodźce, których celem jest mobilizacja naszego organizmu. Nasze ciało doskonale wie, jak ma optymalnie funkcjonować, a w razie potrzeby regenerować się, np. złamana kość po odpowiednim zaopatrzeniu przebudowuje się samoczynnie, to jest automatyczne zaprogramowane. Problem powstaje wtedy, kiedy nasz organizm nie jest w stanie tych procesów w odpowiednim czasie aktywować, utrzymać i kończyć. Wtedy proces leczenia wymaga ingerencji specjalistów, włączenia farmakoterapii, a coraz częściej również ingerencji chirurgicznej – wyjaśnia fizjoterapeuta.

Kiedy do fizjoterapeuty?

Jeżeli odczuwamy ból, który jest wynikiem urazu czy wypadku, to w pierwszej kolejności musimy udać się do lekarza, żeby wykonać badania i znaleźć jego przyczynę. Po szczegółowej diagnostyce lekarz zadecyduje o procesie leczenia, bardzo często włączając rehabilitację jako środek wspomagający – zaznacza Mateusz Pepłowski.

Bardzo dużą grupę pacjentów w gabinetach fizjoterapeutycznych stanowią osoby ze schorzeniami neurologicznymi takimi, jak choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane czy udary.

Mimo, że zmiany neurologiczne u takich pacjentów pozostają nieodwracalne, to systematyczna rehabilitacja pozwala im zachować sprawność i samodzielność możliwie jak najdłużej – dodaje fizjoterapeuta.

Kolejne grupy to pacjenci poddający się zabiegom ortopedycznym takim, jak np. wszczepienie endoprotezy czy rekonstrukcja więzadeł.

Warto taką rehabilitację rozpocząć jeszcze przed operacją, gdyż ma ona na celu zmniejszenie bólu czy redukcję obrzęków i stanów zapalnych, pozwoli też przyśpieszyć powrót do zdrowia po planowanej operacji. Aby efekty utrzymały się i następował dalszy progres, terapia powinna być kontynuowana również po wyjściu ze szpitala – zaznacza ekspert.

Fizjoterapia dla dzieci

Czy potrzebujemy skierowania?

W przypadku rehabilitacji komercyjnej – gdy np. nie możemy pozwolić sobie na oczekiwanie – skorzystać możemy z pomocy doświadczonych, dowolnie wybranych fizjoterapeutów ze swojej okolicy, a skierowanie nie jest wymagane. Natomiast w przypadku rehabilitacji nieodpłatnej niezbędne jest skierowanie od lekarza, u którego leczymy swoje schorzenia.

Skierowanie niezbędne jest również w przypadku turnusu rehabilitacyjnego czy leczenia sanatoryjnego i uzdrowiskowego. Wówczas ubezpieczyciel decyduje, kto może z takiej oferty skorzystać oraz określa proces rehabilitacji, rodzaj zabiegów i ich częstotliwość – zaznacza Mateusz Pepłowski.

Coraz więcej szpitali oferuje kompleksowe, 6.-tygodniowe, nieodpłatne rehabilitacje pooperacyjne – niezwykle ważne w procesie dochodzenia do zdrowia.

To bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ to lekarz operujący wie najlepiej, jakie zalecenia powinien otrzymać dany pacjent. Na przykład w klinice Carolina Medical Center pacjent otrzymuje indywidualne zalecenia zaraz po zabiegu – na ten pierwszy bardzo newralgiczny okres, podczas którego rehabilitacja jest ogromnie ważna. Współpraca na linii lekarz – fizjoterapeuta jest tutaj bezcenna – podkreśla ekspert.

Czy dzięki fizjoterapii możemy uniknąć operacji?

To zależy od sytuacji, z jaką mamy do czynienia. Pierwszą grupę stanowią sytuacje, w których operacja jest jedynym rozwiązaniem na powrót do zdrowia.

To są stany zagrażające życiu bądź nagła potrzeba wynikająca z urazu, np. całkowite zerwanie więzadła – nie ma technik rehabilitacyjnych, które mogłyby zaradzić. Należy pamiętać, że najlepszego wyboru dokonamy razem ze specjalistą– podkreśla Mateusz Pepłowski.

Kolejną grupę stanowią schorzenia, które mogłyby zostać wyleczone skuteczną i efektywną rehabilitacją, ale np. przez nasze zaniedbanie czy niedopatrzenie zmiany stają się na tyle zaawansowane, że operacja jest koniecznością.

Tak jest np. ze zmianami zwyrodnieniowymi, które powstały w wyniku chronicznego obciążania. Jeśli zgłosimy się do specjalisty podczas pierwszych faz zmian, które trwają latami i na dodatek nie bolą – jesteśmy w stanie pomóc sobie właśnie rehabilitacją. Jeśli jednak zmiany zwyrodnieniowe przejdą na ostanie poziomy – wówczas nie jesteśmy już w stanie skutecznie rehabilitować danego pacjenta i najprawdopodobniej skończy się to ingerencją chirurgiczną – tłumaczy fizjoterapeuta.

Najbardziej obiecującą grupą pacjentów dla fizjoterapeutów są osoby, u których zmiany strukturalne nie są jeszcze zaawansowane. Wówczas fizjoterapeuta proponuje rozwiązania, które angażują pacjenta na wielu płaszczyznach, m.in. przez dobranie odpowiedniego ruchu i aktywności fizycznej, zmianę diety czy złych codziennych nawyków związanych z funkcjonowaniem organizmu.

Mimo, że zmiany neurologiczne u takich pacjentów pozostają nieodwracalne, to systematyczna rehabilitacja pozwala im zachować sprawność i samodzielność możliwie jak najdłużej – dodaje fizjoterapeuta.

Kolejne grupy to pacjenci poddający się zabiegom ortopedycznym takim, jak np. wszczepienie endoprotezy czy rekonstrukcja więzadeł.

Warto taką rehabilitację rozpocząć jeszcze przed operacją, gdyż ma ona na celu zmniejszenie bólu czy redukcję obrzęków i stanów zapalnych, pozwoli też przyśpieszyć powrót do zdrowia po planowanej operacji. Aby efekty utrzymały się i następował dalszy progres, terapia powinna być kontynuowana również po wyjściu ze szpitala – zaznacza ekspert.

Fizjoterapia: czy również dla dzieci?

Dzieci mogą być poddawane fizjoterapii już od pierwszego dnia życia – wyjaśnia fizjoterapeuta – U niektórych dzieci możemy obserwować pewne odstępstwa w rozwoju motorycznym od wyznaczonych norm, co może być wynikiem wrodzonej wady czy choroby lub jest cechą indywidualną. Warto wówczas zasięgnąć porady lekarza i fizjoterapeuty, którzy dobiorą odpowiednie metody i środki wspomagające rozwój dziecka. Bardzo ważne jest szybkie reagowanie, żeby nie przegapić tzw. złotego okresu, w którym rehabilitacja jest najbardziej skuteczna i efektywna. Pamiętajmy, że dzieci mają kapitalny metabolizm oraz ogromne możliwości do regeneracji organizmu. Im później rozpoczęta rehabilitacja, tym większe zagrożenie nieodwracalnymi zmianami – zauważa ekspert.

Jak zostać fizjoterapeutą?

Fizjoterapeuta otrzymuje tytuł zawodowy po ukończeniu 5.-letnich studiów magisterskich, odbyciu półrocznej praktyki zawodowej i po zdaniu państwowego egzaminu uprawniającego do wykonywania zawodu.

Ukończenie studiów i zdobycie tytułu to dopiero początek. Musimy uczyć się przez całe życie – w ramach wielu kursów i szkoleń – dodaje ekspert.

Specjalizacji w zakresie fizjoterapii jest mnóstwo, są to m.in.: fizjoterapia pulmonologiczna, rehabilitacja ortopedyczna, fizjoterapia ginekologiczno-urologiczna, fizjoterapia sportowców czy praca na oddziałach intensywnej terapii. Kierunek, w którym dany fizjoterapeuta chce się rozwijać, zależy w dużej mierze od jego własnych zainteresowań i predyspozycji.