Głuchota starcza - przyczyny, objawy, zapobieganie i leczenie

Głuchota starcza to stopniowo pogłębiająca się utrata słuchu wywołana procesem starzenia. Jest to jeden z najczęstszych stanów dotykających starszych osób. Z raportu przeprowadzonego przez TNS Polska wynika, że zdiagnozowany ubytek słuchu występuje u 31% osób w wieku powyżej 60 lat, natomiast 77% badanych będących w tej grupie wiekowej stwierdza u siebie występowanie problemów ze słuchem.

Starcze upośledzenie słuchu najczęściej występuje w obydwu uszach, wpływając na nie w równym stopniu. Ponieważ utrata jest stopniowa, często osoby cierpiące na omawianą dolegliwość, mogą nie zdawać sobie sprawy, że częściowo straciły zdolności słyszenia.

Chociaż głuchota starcza nie jest stanem zagrażającym życiu, może mieć znaczący wpływ na jego jakość. Może prowadzić do depresji, wycofania się, frustracji, utraty poczucia własnej wartości i ogólnego niezadowolenia z życia.

Istnieje wiele przyczyn ubytku słuchu z wiekiem. Najczęściej wynika on ze zmian zwyrodnieniowych w uchu wewnętrznym – przede wszystkim z uszkodzenia komórek słuchowych ślimaka. Rzadko może być spowodowany nieprawidłowościami w funkcjonowaniu ucha zewnętrznego lub środkowego. Dodatkowo, negatywny wpływ mogą mieć: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia oraz palenie tytoniu. Również przyjmowanie leków o działaniu ototoksycznym, jak na przykład niesteroidowych leków przeciwzapalnych, niektórych antybiotyków, wysokich dawek aspiryny oraz części leków stosowanych w chemioterapii, przyspiesza moment rozpoczęcia choroby oraz sprzyja jej rozwojowi.

Objawy głuchoty starczej zwykle zaczynają się od niemożności usłyszenia wysokich tonów. Osobom cierpiącym na ten rodzaj niedosłuchu najpierw trudno przychodzi zrozumienie mowy kobiet i dzieci, usłyszenie szeptów, szelestów czy tykania zegara. Następnie, głoski mające wyższą częstotliwość („s”, „t”, „d”) stają się coraz trudniejsze do odróżnienia. Wraz z postępem choroby przestają być zrozumiałe również dźwięki o średnich i niskich częstotliwościach.

Wśród innych objawów wymienia się:

• Trudności w słyszeniu w obszarach, w których panuje hałas;
• Dzwonienie w uszach; Potrzebę zwiększania głośności w telewizorze lub radiu;
• Głośniejsze mówienie;
• Proszenie podczas rozmowy o powtórzenie, tego co zostało już powiedziane;
• Niemożność zrozumienia rozmów, jeśli osoba, z którą jest prowadzona konwersacja jest poza zasięgiem wzroku, na przykład podczas rozmowy telefonicznej.

W przypadku stwierdzenia u siebie lub osoby bliskiej, któregokolwiek z powyższych objawów, należy skontaktować się z lekarzem, aby wykluczyć inne schorzenia.

W przypadku podejrzenia głuchoty starczej, należy udać się do lekarza, którym jest otolaryngolog. Po przeprowadzeniu wywiadu, zbada przewód słuchowy w celu wykluczenia innych źródeł upośledzenia, w tym: nadmiaru woskowiny, ciał obcych czy stanu zapalnego oraz potwierdzi przyczynę głuchoty starczej lub skieruje na dalsze badania. Warto poznać też objawy zapalenia ucha zewnętrznego. Większość problemów ze słuchem jest diagnozowana również przez audiologów, którzy przeprowadzają testy audiometryczne, aby ustalić stopień i przyczyny schorzenia.

Utrata słuchu związana z wiekiem jest stanem fizjologicznym, na który nie znaleziono jeszcze skutecznej metody leczenia. Jednak, w celu opóźnienia początków i zwolnienia tempa postępowania upośledzenia, warto unikać hałasu, chroniąc uszy przed zbyt głośnymi i zbyt długimi dźwiękami. Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z potencjalnych źródeł szkodliwych dźwięków, w tym głośnej muzyki, broni palnej, kosiarki do trawy lub dmuchawy do liści. Unikanie lub skrócenie czasu narażenia na hałas i ochrona uszu za pomocą zatyczek lub nauszników pozwolą opóźnić początki choroby i złagodzić jej przebieg. Warto również podjąć środki w celu spowolnienia wystąpienia niektórych chorób wpływających na słuch, takich jak choroby sercowo-naczyniowe czy cukrzyca. Zdrowe odżywianie bogate w witaminy i przeciwutleniacze, regularne ćwiczenia i środowisko wolne od dymu tytoniowego również mają pozytywny wpływ. Natomiast gry i hobby związane z treningiem mózgu np. krzyżówki lub gry karciane z przyjaciółmi, mogą pomóc w utrzymaniu aktywności mózgu i zapobiec izolacji społecznej, która często towarzyszy omawianej dolegliwości.

Minimalizacja czynników ryzyka może spowolnić postęp choroby, jednak nie zapobiegnie jej wystąpieniu. Dlatego też, w przypadku zdiagnozowania tego schorzenia, warto skorzystać z urządzeń i innych pomocy, mających na celu poprawę słuchu i jakości życia, w tym z:

• Aparatów słuchowych – wzmacniających głośność dźwięków i redukujących szumy uszne. Dobór aparatu należy pozostawić audioprotetykowi, który na podstawie szczegółowego badania słuchu zaproponuje najlepszy aparat zauszny lub wewnątrzuszny;
• Wspomagających urządzeń odsłuchowych, np. wzmacniaczy odbiorników telefonicznych i radiowych oraz telefonów;
• Lekcji języka migowego lub czytania z ruchu warg (w przypadku poważnego ubytku słuchu);
• W niektórych przypadkach lekarz może zalecić implant ślimakowy, będący małym urządzeniem elektronicznym, wszczepianym chirurgicznie do ucha wewnętrznego.

Zachęcamy do kontaktu z naszą kliniką, w celu diagnozy schorzenia oraz ustalenia metody leczenia i złagodzenia jej przebiegu. Choć wystąpienie głuchoty starczej dla większości seniorów jest trudne do zaakceptowania, wiedza o przyczynie głuchoty starczej i dalszych metod postępowania jest ważnym pierwszym krokiem do lepszego słyszenia i lepszej jakości życia. Sprawdź też przyczyny zaburzenia słuchu u dzieci.