Problemy ze słuchem

24 września to Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego, w związku z tym audiofonolog ze Szpitala Optimum, chce przybliżyć, dlaczego warto dbać o słuch, który można tak łatwo stracić.

„Mówiłeś coś?, „Możesz powtórzyć?” – to sformułowania, które coraz częściej słyszymy głównie od osób z niedosłuchem. Dlaczego? Każdego dnia jesteśmy narażeni na różne źródła hałasu: słuchanie głośnej muzyki, podróż metrem, szczekanie psa czy głośno bawiące się dzieci. Często go bagatelizujemy i nawet nie łączymy faktów, że wieczorny ból głowy, problemy z koncentracją czy ze snem są właśnie skutkiem nadmiernego hałasu w ciągu dnia. Nie tylko cierpi na tym nasze zdrowie i ogólne samopoczucie, ale także nasz słuch. WHO szacuje, że liczba osób, które niedosłyszą wzrośnie do 700 mln ludzi w 2050 r. Oznacza to, że 1 na 10 osób będzie miała niedosłuch. [1]

Problemy ze słuchem może mieć każdy z nas. Część osób rodzi się z niedosłuchem, a u innych pojawia się z czasem. Najczęstsze przyczyny to proces starzenia się oraz hałas.

Utrata słuchu spowodowana hałasem nie pojawia się od razu. Głośne dźwięki uszkadzają stopniowo komórki rzęsate ucha wewnętrznego, a częstość ich występowania zaburza regenerację. Utratę słuchu spowodowaną hasłem można w znacznym stopniu ograniczyć. Większość z nas zdaje sobie sprawę, że najrozsądniej ochraniać słuch w trakcie koncertów, festiwali, czy wyjść do miejsc publicznych, w których jest głośno. Jednak w praktyce rzadko kto stosuje się do tych zaleceń.

Na ubytek słuchu narażone są osoby, pracujące w głośnym otoczeniu, np. nauczyciele, czy pracownicy budowlani. Jak wynika z Raportu GUS „Ochrona środowiska 2023” w ponad 67% skontrolowanych dróg poziom hałasu został przekroczony, a od wielu lat jego poziom w miastach utrzymuje się wysoko tj. ok. 70-80 decybeli.

„Szkodliwy wpływ dźwięków na zdrowie zaczyna się przy głośności powyżej 70 dB. Taki poziom natężenia może już przyczyniać się do ubytku słuchu. Dźwięki o natężeniu powyżej 130 dB powodują trwałe uszkodzenie słuchu, pobudzają drgania narządów wewnętrznych człowieka, powodując różne schorzenia” – podkreśla mgr Maria Bajera, audiofonolog, technik elektroradiolog ze Szpitala Optimum.

Niedosłuch nie musi tylko być spowodowany hałasem – przyczyną są również aspekty medyczne: zaleganie woskowiny w uchu czy przewlekłe infekcje ucha.

„Ostre, przewlekłe lub wysiękowe zapalenie ucha środkowego powoduje niedosłuch przewodzeniowy, natomiast ostre lub przewlekłe zapalenie ucha wewnętrznego powoduje niedosłuch odbiorczy. Zazwyczaj po wyleczeniu infekcji następuje znaczna poprawa słuchu lub wraca on do całkowitej normy. Zakażenia, np. wirusem opryszczki, bakteryjnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, powodują niedosłuch odbiorczy, a nawet całkowitą głuchotę, zazwyczaj są to uszkodzenia trwałe” – podsumowuje audiofonolog Maria Bajera.

Objawy utraty słuchu, które powinny nas skłonić do wizyty lekarskiej, mogą obejmować m.in. szumy uszne, problemy ze zrozumieniem słów, w szczególności w tłumie lub w hałaśliwym miejscu, konieczność zwiększania głośności telewizora lub radia w samochodzie oraz gdy często prosimy o powtórzenie tego, co mówią inni. Podobne objawy mają dzieci. Dochodzą do tego: niewyraźna lub późna mowa w porównaniu z innymi dziećmi w ich wieku, brak reakcji na głośny hałas (np. dziecko nie odwraca głowy w kierunku źródła dźwięku).

Warto wspomnieć, że osoby, które niedosłyszą, nie zdają sobie z tego sprawy. Często uważają, że problem nie leży po ich stronie tylko np. w sposobie mówienia rozmówcy. Dlatego dość istotną rolę w leczeniu i w diagnozowaniu pacjentów odgrywają jego bliscy lub znajomi. Ubytek słuchu, w większości przypadków, może być odwracalny, dlatego im szybciej wykryjemy wadę i rozpoczniemy leczenie, tym szybszy powrót do zdrowia i komfortu nas czeka.

Możemy wyróżnić kilka badań słuchu, które dobierane są od wieku pacjenta oraz objawów utraty słuchu. Są to m.in.:

• Audiometria tonalna: badanie wykonuje się w kabinie dźwiękoszczelnej, w słuchawkach dla przewodnictwa powietrznego i kostnego, oddzielnie dla ucha prawego i lewego. Do ucha podawane są dźwięki o określonej częstotliwości i natężeniu. Pacjent przyciskając guzik sygnalizuje, że usłyszał dany dźwięk.
• Audiometria impedancyjna: polega na wprowadzeniu do ucha badanego sondy, zakończonej dobraną do wielkości ucha gumową nasadką. Sonda wprowadzana jest mniej więcej na głębokość ok. 3-5 mm do przewodu słuchowego. Badanie wymaga małej ruchliwości i ciszy podczas wykonywania pomiaru.
• Otoemisja akustyczna: badanie polega na umieszczeniu w przewodzie słuchowym zewnętrznym sondy pomiarowej. Składa się ona z niewielkiego głośnika emitującego dźwięki i bardzo czułego mikrofonu rejestrującego otoemisję. Badanie wymaga małej ruchliwości i ciszy podczas wykonywania pomiaru.
• Audiometria słowna/mowy: badanie wykonuje się w kabinie dźwiękoszczelnej, w słuchawkach dla przewodnictwa powietrznego, oddzielnie dla ucha prawego i lewego. Do ucha badanego podawane są wyrazy, na różnych poziomach natężenia dźwięku. Zadaniem pacjenta jest powtarzanie usłyszanych słów, zaraz po ich podaniu.
• Test drożności trąbek słuchowych: polega na wprowadzeniu do ucha badanego sondy, zakończonej dobraną do wielkości ucha gumową nasadką. Wykonuje się wstępny pomiar ciśnienia w uchu. Następnie pacjent przy jednoczesnym zatkaniu nosa, przełyka ślinę. Ponownie mierzy się ciśnienie w uchu. Pacjent wykonuje wydech z jednoczesnym zamknięciem ust i zatkaniem nosa. Następuje kolejny (trzeci) pomiar ciśnienia w uchu.

1. Staraj mówić się wyraźniej i głośnej, ale nie krzycz.
2. Utrzymuj kontakt wzrokowy z rozmówcą.
3. W trakcie rozmowy nie jedz ani nie żuj gumy oraz nie zasłaniaj ust.
4. Znajdź ciche miejsce do rozmowy, aby zredukować hałas w tle, zwłaszcza w restauracjach i na spotkaniach towarzyskich.
5. Upewnij się, że w danej chwili mówi tylko osoba.

[1] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/deafness-and-hearing-loss