Staw kolanowy to najbardziej złożony pod względem budowy staw zawiasowy człowieka, łączący kość udową z kością piszczelową. Istotną jego częścią jest również rzepka – trójkątna trzeszczka umiejscowiona w przedniej części stawu kolanowego. Rzepka podczas zgięcia i wyprostu stawu porusza się w bruździe międzykłykciowej kości udowej. Do górnej części rzepki zwanej podstawą, poprzez ścięgno, przyczepia się mięsień czworogłowy uda, a u dołu z tzw. wierzchołka swój początek ma więzadło rzepki łączące rzepkę z kością piszczelową. Po bokach rzepki znajdują się troczki rzepki, czyli włókniste struktury odpowiedzialne za jej stabilizację. Powierzchnia rzepki skierowana w głąb stawu pokryta jest chrząstką stawową, umożliwiającą płynny ruch kości względem siebie.
Większość schorzeń rzepki powstaje na skutek nadmiernych przeciążeń stawu kolanowego. Dość powszechną przyczyną dolegliwości z okolicy rzepki może być nieodpowiednia dobrana aktywność fizyczna. Nadmierne, niewłaściwie dopasowane obciążenia treningowe skutkują przenoszeniem sił w sposób nieprawidłowy i mogą powodować uszkodzenia mechaniczne. Nie należy zapominać również o ostrych urazach tej okolicy, które mogą doprowadzać do bezpośredniego uszkodzenia rzepki.
Chondromalacja rzepki
Chondromalacja (uszkodzenie chrząstki) rzepki to jedna z częstszych patologii w obrębie stawu kolanowego. Dotyczy ona powierzchni stawowej rzepki. Przyczyn tego stanu jest bardzo wiele – od przeciążeń, poprzez przebyte urazy, kończąc na nieprawidłowej budowie stawu rzepkowo-udowego. Przypadłość ta objawia się bólem w przedniej części stawu kolanowego. Ból może nasilać się podczas chodzenia po schodach, kucania lub klękania oraz podczas długiego siedzenia (tzw. objaw kinomana). Ruchom w stawie mogą towarzyszyć słyszalne trzaski i chrupanie. Początkowe stadia chondromalacji mogą być z powodzeniem leczone zachowawczo, głównie przez odpowiednio dobraną fizjoterapię oraz wspomagające iniekcje np. z kwasu hialuronowego. Przy większych uszkodzeniach chrząstki niezbędne może okazać się leczenie operacyjne.
Kolano skoczka
Kolano skoczka to schorzenie związane z nadmiernym przeciążeniem kolana. Objawy to ból i tkliwość w przedniej części kolana. Główną przyczyną tego stanu są zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe w przyczepie więzadła rzepki do wierzchołka rzepki. Ból może pojawiać się podczas wysiłku (bieganie, skakanie) lub bezpośrednio po nim. Leczenie tej przypadłości jest głównie zachowawcze. Doraźnie stosuje się leki przeciwbólowe, zimne okłady i odpoczynek. Z pomocą przychodzi również odpowiednio dobrana rehabilitacja i fizykoterapia.
Zwichnięcie rzepki
Poważnym ostrym urazem w obrębie rzepki jest jej zwichnięcie. Podczas zwichnięcia rzepki dochodzi do przemieszczenia trzeszczki do boku poza właściwą lokalizację w obrębie stawu kolanowego. Podczas zwichnięcia dochodzi do uszkodzenia elementów stabilizujących rzepkę. Nieprawidłowe leczenie po urazie może doprowadzić do zwiększonego ryzyka kolejnych zwichnięć – jest to tzw. nawrotowe zwichnięcie rzepki. W skrajnych przypadkach rzepka potrafi zwichać się przy każdym ruchu kolana – mówimy wtedy o tzw. nawykowym zwichnięciu rzepki.
Złamanie rzepki
Innym ciężkim urazem ostrym jest złamanie rzepki. Najczęściej do złamania dochodzi w wyniku bezpośredniego upadku na przednią część stawu kolanowego. Leczenie uzależnione jest od morfologii złamania. Proste, nieprzemieszczone złamania mogą być leczone zachowawczo – najczęściej w ortezie stawu kolanowego. Bardziej skomplikowane, przemieszczone złamania wymagają leczenia operacyjnego.
Każdą nieprawidłowość, ból, obrzęk itp. pojawiającą się w obrębie kolana, dla własnego dobra, należy możliwie jak najszybciej skonsultować z lekarzem ortopedą. Wcześnie rozpoznane i leczone schorzenie to zdecydowanie większe prawdopodobieństwo wyleczenia i powrotu do pełnej sprawności fizycznej. W Klinice Carolina Medical Center lekarze za pomocą najnowocześniejszej technologii przeprowadzą odpowiednią diagnostykę i leczenie chorób w obrębie stawu kolanowego. Zależnie od rodzaju schorzenia i stopnia jego zaawansowania leczenie prowadzone jest zachowawczo lub operacyjnie. Klinika zapewnia również pełny zakres rehabilitacji i fizykoterapii z użyciem profesjonalnego sprzętu.
