Zabawka wysokiego ryzyka

27 czerwca 2018

Rozwija koordynację, wzmacnia mięśnie i stawy, poprawia wydolność układu krążenia. Odpowiada też za… zerwanie więzadeł krzyżowych, zwichnięcia, złamania kości, urazy głowy i kręgosłupa! TRAMPOLINA – uwielbiana przez dzieci, w sezonie wiosenno-letnim dość skutecznie zapewnia wysoką frekwencję na szpitalnych oddziałach ratunkowych.

W Stanach Zjednoczonych trampoliny stoją już w około milionie przydomowych ogródków. W Polsce również zyskują coraz szersze grono amatorów, głównie wśród dzieci. Zabawa na trampolinie mimo niekwestionowanych zalet może być bardzo niebezpieczna, czego efekty widać w codziennej praktyce ambulatoryjnej. Skakać czy nie skakać – zastanawiają się rodzice. Co na to ortopedzi?

SKALA ZJAWISKA

W ciągu ostatnich dwóch lat obserwujemy olbrzymi wzrost liczby urazów trampolinowych. Nie ma tygodnia, żebyśmy nie operowali dziecka po kontuzji doznanej w wyniku tej aktywności – mówi doktor Łukasz Luboiński, specjalista ortopedii i traumatologii w Carolina Medical Center.W każdym podręczniku do pediatrii czy ortopedii dziecięcej przeczytamy, że główną przyczyną urazów u dzieci obok wypadków komunikacyjnych oraz tych doznanych w innym środowisku sportowy są urazy powstałe podczas zabaw na trampolinie.

Jeśli chodzi o kończynę dolną, to zazwyczaj dochodzi do urazu skrętnego kolana, najczęściej zerwania więzadła krzyżowego przedniego. Często cierpi również staw skokowy – pojawiają się nawet przewlekłe skutki skakania na trampolinie. Tak zwane „trampolinę ankle” u dzieci dotyczy złuszczenia lub złamania przechodzącego przez chrząstkę wzrostową piszczeli, czyli tkanki chrzęstnej mieszczącej się w pobliżu zakończeń rosnącej kości. W skrajnych przypadkach może dojść do zatrzymania przyrostu kości na długość – tłumaczy dr Maciej Pasieczny z Carolina Medical Center. Jeśli chodzi o kończynę górną u dzieci, często mamy do czynieni ze złamaniem okolicy nadkłykciowej. Co dziesiąty uraz na trampolinie dotyczy głowy, szyi i kręgosłupa!

Little boys aged 5 and the girl aged 9 having fun on garden trampoline. Evening sun shining brightly.

NIEPRAWIDŁOWE UŻYTKOWANIE

Przyjrzyjmy się przyczynom występowania urazów podczas aktywności na trampolinie. Jak pokazuje raport z badania Australian and New Zealand Journal of Public Health z 2015 roku, zdecydowana większość kontuzji trampolinowych wynika ze złego użytkowania sprzętu.

NIEPRAWIDŁOWE LĄDOWANIE

Rozkład sił podczas prawidłowego użytkowania trampoliny wygląda następująco: uginając nogi i biorąc zamach rękami, odbijamy się od trampoliny, a siła grawitacyjna przyciąga nas z powrotem. Kiedy lądujemy, wywieramy nacisk na sprężyny, a one wraz z elastyczną powierzchnią trampoliny składują energię z naszego skoku, a następnie oddają ją nam, wyrzucając nas powtórnie do góry. Problem pojawia się w sytuacji, kiedy z trampoliny korzystają jednocześnie osoby o dużej różnicy w masie ciała (na przykład dziecko i rodzic). Jeżeli dorosły jest w momencie odbicia, a dziecko w trakcie lądowania, trampolina zamiast zamortyzować, uderzy w jego stopy, co może doprowadzić nawet do złamania kości.

Najbezpieczniej jest zatem korzystać z trampoliny w pojedynkę. Skaczemy na nogach, lądując na lekko ugiętych kolanach. Salta, lądowanie na plecach, pośladkach, skoki na główkę czy inne próby akrobacji są zakazane.

WYPADNIĘCIE Z TRAMPOLINY

Duża różnica masy ciała osób korzystających jednocześnie z trampoliny zwiększa ryzyko wystąpienia urazów spowodowanych wypadnięciem lub uderzeniem w elementy konstrukcyjne. Jeśli dziecko odbije się od trampoliny chwilę po dorosłym, to zostanie „wystrzelone” w górę ze znacznie większą energią, w wyniku czego może wpaść na elementy konstrukcyjne lub nawet wypaść poza trampolinę.

KOLIZJA Z INNĄ OSOBĄ

Do 86 proc. kontuzji dochodzi, gdy z trampoliny korzystają dwie osoby lub więcej. Do opisanych wcześniej niebezpiecznych skutków wspólnego użytkowania sprzętu dochodzą zderzenia ze współtowarzyszem zabawy. Skoro zabawa na trampolinie obarczona jest tak dużym ryzykiem urazów, to może najprościej byłoby z niej zrezygnować?

Ależ nie! Ta forma aktywności ma wiele zalet: ruch na świeżym powietrzu, wzmocnienie mięśni, stawów oraz poprawa wydolności układu krążenia. Ponadto ciągłe pokonywanie siły grawitacji stymuluje cyrkulację limfy i krwi w naszym organizmie.

 

ZASADY BEZPIECZNEJ ZABAWY

  1. Najbezpieczniej jest, gdy na trampolinie bawi się jedno dziecko.
  2. Siatka zabezpieczająca trampolinę powinna być zapięta, a twarde, ostre elementy konstrukcji zabezpieczone (na przykład gąbką).
  3. Dziecko powinno skakać na nogach, lądując na lekko ugiętych kolanach.
  4. Skaczemy jak najbliżej centralnej części maty, odbijamy się nogami od trampoliny, a nie plecami od siatki.
  5. Regularnie kontroluj stan techniczny trampoliny.

NALEŻY NAUCZYĆ DZIECI ROZSĄDNEGO KORZYSTANIA Z TRAMPOLINY I BEZWZGLĘDNEGO PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA