Ręka (potocznie dłoń) ma skomplikowaną budowę, gdyż jej szkielet składa się aż z 27 kości, z których każda może ulec uszkodzeniu – pęknięciu lub złamaniu. Kości nadgarstka, śródręcza i paliczków umożliwiają wykonywanie czynności (np. chwytanie, ściskanie, dotykanie i inne). Uszkodzenie któregokolwiek z elementów ręki prowadzi do dysfunkcji całej dłoni. Złamanie polega na całkowitym przerwaniu ciągłości kości na skutek urazu. W tym przypadku konieczne jest unieruchomienie złamanej ręki. Zapobiega ono przemieszczeniom ewentualnych odłamów kości. W zależności od rodzaju złamania można zastosować lekkie gipsy lub ortezy.
Każdy uraz, w szczególności złamanie ręki, koniecznie wymaga pilnej interwencji lekarza specjalizującego się w ortopedii i traumatologii narządu ruchu. Tylko szybka interwencja specjalisty uchroni złamaną rękę przed przykrymi powikłaniami.
Najczęstsze przyczyny i rodzaje złamań kości ręki
Złamania kości śródręcza stanowią około 40% kontuzji ręki i najczęściej dotykają osoby młode, w wieku 10-30 lat. Główną przyczyną złamań kości śródręcza są wypadki komunikacyjne oraz sporty walki. Złamania paliczków najczęściej przytrafiają się podczas próby złapania piłki, w trakcie próby amortyzacji upadku na kończynę, podczas prac warsztatowych (np. stolarskich). Często złamania paliczków są skutkiem przytrzaśnięcia drzwiami.
Do najczęstszych objawów złamania ręki zaliczamy:
- silny ból, który nasila się podczas wykonywania ruchu, następnie może dojść do ograniczenia ruchomości stawów ręki,
- zaczerwienienie skóry i opuchlizna, która wynika z szybkiego gromadzenia się płynu w stawie, opuchlizna,
- krwiak, który powstaje, gdy krew przedostaje się do tkanek miękkich.
Zanim skorzystamy z pomocy lekarza należy unieruchomić złamaną rękę, żeby zapobiec ewentualnym przemieszczeniom odłamów kostnych. Do doraźnego uruchomienia dłoni można użyć dowolnego sztywnego przedmiotu, pamiętając, że dopasowujemy go do miejsca urazu ręki i owijamy całość bandażem.
Leczenie złamania ręki
Pomoc specjalistyczna rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem, w trakcie którego lekarz poznaje „mechanizm” złamania oraz jego rodzaj, a także przeprowadza badanie fizykalne urażonej okolicy. Następnie ortopeda zleca niezbędne badania diagnostyczne konieczne do postawienia trafnej diagnozy. Głównym badaniem obrazowym jest badanie rentgenowskie, czyli RTG. Na podstawie zdjęcia ortopeda ocenia strukturę tkanki kostnej, na którym widać ewentualne pęknięcia lub złamania kości ręki. W razie konieczności lekarz może zlecić także badanie rezonansem magnetycznym lub badanie tomografii komputerowej.
Leczenie złamania ręki może przebiegać zachowawczo poprzez unieruchomienie z zastosowaniem środków farmakologicznych i terapii regeneracyjnych. W niektórych przypadkach, gdy nie można w odpowiedni sposób nastawić złamania, pacjenci kierowani są na zabieg operacyjny.
W leczeniu zachowawczym oprócz środków farmakologicznych o działaniu przeciwobrzękowym i przeciwbólowym konieczne jest unieruchomienie złamanej ręki po repozycji, czyli jej odpowiednim nastawieniu. O tym, jak unieruchomić złamaną rękę, jakich użyć stabilizatorów nadgarstka czy palców decyduje lekarz w porozumieniu z pacjentem.
Najczęściej stosowane metody unieruchomienia złamanej ręki to:
- ortezy o działaniu stabilizującym, odciążającym, wspomagającym zmniejszenie dolegliwości bólowych,
- opatrunki termoplastyczne tj. usztywnienia ze specjalnych tworzyw dopasowanych do pacjenta,
- gipsy lekkie, wodoodporne. W Carolina Medical Center proponujemy pacjentom gips (jest to wyplatana siatka wykonana z poliestru impregnowanego żywicą poliuretanową), który umożliwia zachowanie codziennej higieny, korzystanie z prysznica, a nawet z basenu bez dodatkowego zabezpieczenia.
Nieodłączną częścią procesu leczenia jest rehabilitacja ręki, która zależy od rodzaju urazu. Fizjoterapeuci specjalizujący się w rehabilitacji ręki stosują różne techniki, również terapię manualną. Odpowiednia rehabilitacja znacząco przyspiesza przywrócenie równowagi mięśniowej i funkcji motorycznych po czasowym unieruchomieniu złamanej ręki. W trakcie trwania rekonwalescencji należy także zadbać o odpowiednie odżywianie i nawadnianie oraz pamiętać o nie obciążaniu ręki.
