Badanie USG

Ultrasonografia (USG) jest nieinwazyjną i niebolesną metodą obrazowania narządów przy pomocy fali ultradźwiękowej.

USG ortopedyczne

Pracownia ultrasonograficzna Szpitala Carolina realizuje badania USG:

• wszystkich stawów
• ścięgien, mięśni
• badania naczyniowe
• badania jamy brzusznej

Pod kontrolą USG wykonywane są również wszystkie procedury inwazyjne, takie jak iniekcje leków, kontrastów dostawowych, ewakuacje krwiaków i materiału do badań mikroskopowych i bakteriologicznych oraz pobranie płynu stawowego do oceny mikroskopowej pod kątem obecności kryształów (np. kwasu moczowego).

USG gruczołów ślinowych (ślinianki przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe):

• rozlane i ograniczone stany zapalne ślinianek
• ropnie
• kamica
• guzy tarczycy łagodne, złośliwe
• choroby węzłów chłonnych w śliniankach
• choroby autoimmunologiczne (ch. Sjögrena)
• torbiele (wewnętrzne, zewnętrzne, mieszane, ranula)
• urazy
• kontrola po leczeniu onkologicznym

Tkanek miękkich szyi (USG szyi):

• ocena węzłów chłonnych szyi: odczynowe, ropiejące, chłoniak złośliwy, sarkoidoza, swoiste zapalenia (gruźlica), podejrzenie przerzutu w nowotworach głowy i szyi, zaawansowanie pozatorebkowe z naciekiem dużych naczyń (żyły szyjnej wewnętrznej i tętnicy szyjnej wspólnej, zewnętrznej i wewnętrznej) oraz tkanek miękkich celem zaplanowania możliwości terapeutycznych
• torbiele boczne i środkowe szyi
• tłuszczaki
• kaszaki
• naczyniaki krwionośne i limfatyczne
• guz kłębka szyjnego (kłębczak)
• kontrola po leczeniu onkologicznym

USG tarczycy (gruczołu tarczowego):

• stany zapalne (ch. Hashimoto, ch. Quervein, ch. Riedla, ropień)
• choroba Gravesa-Baserova
• wole guzowate
• torbiele
• nowotwory złośliwe z oceną węzłów chłonnych – ocena zaawansowania
• kontrola po leczeniu onkologicznym

Jak przygotować się do badania USG tarczycy?

Tarczyca, jest jednym z dziewięciu gruczołów wydzielania wewnętrznego zlokalizowanych w całym ciele, które wytwarzają i wysyłają hormony do krwiobiegu. Wytwarza ona trzy hormony: tyroksynę (T4), trójjodotyroninę (T3) i kalcytoninę, które regulują przemianę materii, wpływają na gospodarkę wapniowo-fosforanową, tempo bicia serca, a także na ogólne samopoczucie i wygląd. Znajduje się w okolicach szyi i gardła, tuż nad obojczykiem i swoim kształtem przypomina motyla, z jednym płatem po obu stronach szyi połączonym wąską cieśnią (węziną).

Prawidłowo, gruczoł powinien być jednorodny w swojej teksturze. Bardzo często rozwijają się nieregularne obszary lub guzki, które mogą być wyczuwalne na powierzchni skóry lub, częściej, wykrywalne dopiero podczas badania ultrasonograficznego (USG). Większość z nich nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Mniejszość stanowią prawdziwe guzy tarczycy, mogące wymagać dalszej diagnozy lub leczenia.

Obrazowanie ultradźwiękowe, zwane również skanowaniem ultradźwiękowym lub ultrasonograficznym, polega na zastosowaniu małego przetwornika (sondy) i żelu ultradźwiękowego umieszczonego bezpośrednio na skórze. Fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości są przesyłane z sondy przez żel do ciała. Przetwornik zbiera dźwięki, które odbijają się, a komputer wykorzystuje te fale dźwiękowe do stworzenia obrazu. USG tarczycy wykorzystuje fale dźwiękowe do tworzenia zdjęć tarczycy w obrębie szyi. Ultradźwięki są bezbolesne, nie wykorzystują promieniowania jonizującego (stosowanego m.in. w promieniowaniu rentgenowskim), w związku z czym pacjent poddający się badaniu może czuć się bezpiecznie.

W przypadku tarczycy, badanie pozwala na ogólną ocenę gruczołu, umożliwia wykrycie patologii, które nie są widoczne w badaniu fizykalnym, a także na ocenę nieprawidłowości, w tym na:

• określenie wielkości i objętości gruczołu
• charakterystykę miąższu (jednorodność, echogeniczność)
• w przypadku wykrycia guzków tarczycy, pozwala na określenie czy zmiany są bardziej powszechnym łagodnym guzkiem czy też mają cechy wymagające biopsji. Mimo, że na podstawie badania ultrasonograficznego nie można jednoznacznie stwierdzić, czy zmiana jest złośliwa, pewne cechy takie jak: nieregularny kształt, nierówne granice, mikrozwapnienia ze zwiększonym przepływem krwi w guzku świadczą o podejrzanym charakterze zmian i wymagają bardziej szczegółowej diagnostyki
• wykrycie dodatkowych guzków u pacjentów z jednym lub więcej guzkami odczuwanymi podczas badania fizykalnego
• sprawdzenie czy guzek tarczycy nie rozrósł w czasie

USG tarczycy jest bezbolesne i łatwo tolerowane przez większość pacjentów. Procedura ta nie wymaga specjalnego przygotowania. Do badania USG należy założyć wygodne, luźne ubranie. Przed testem konieczne jest usunięcie naszyjników i innych akcesoriów blokujących dostęp do gardła. Na badanie warto zabrać wyniki poprzednich badań USG, badań scyntygraficznych tarczycy a także, jeśli były wykonywane, wyników badań poziomu hormonów tarczycy i TSH. Żadne inne przygotowanie nie jest wymagane.

Z uwagi, że badania ultrasonograficzne są bardzo wrażliwe na ruch, w przypadku dzieci, aby uniknąć ich nadmiernej aktywności czy płaczu, przed badaniem warto wyjaśnić im przebieg badania. Czytanie książek lub opowiadanie bajek może pomóc odwrócić uwagę dziecka od badania i przyspieszyć upływ czasu.

USG tarczycy zwykle trwa około 30 minut. Podczas badania technik ultradźwiękowy wkłada poduszkę lub podkładkę pod kark, aby odchylić głowę do tyłu i odsłonić gardło. Następnie wciera żel w gardło, co pomaga sondzie ultradźwiękowej poruszać się po obszarze, w którym znajduje się tarczyca. Mimo, że obrazy będą widoczne na ekranie, radiolog nie powinien diagnozować ani wyjaśniać wyników badań ultrasonograficznych. W tym celu, należy ponownie udać się na wizytę do lekarza zlecającego badanie, który dzięki dostępowi nie tylko do wyników badania USG, ale również do wyników badań laboratoryjnych, a także po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego, może kompleksowo spojrzeć na zagadnienie. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne, a po jego wykonaniu możliwym jest natychmiastowy powrót do wcześniej wykonywanych czynności.

Jeśli badanie USG ujawnia nieprawidłowości, lekarz może zlecić badania kontrolne, aby zawęzić warunki, które mogą je powodować. W przypadku wykrycia torbieli, guzków a także innych schorzeń i nowotworów lekarz może zaproponować leczenie lub operację. Jeśli badanie nie wykryje żadnych niepokojących zmian, najprawdopodobniej dodatkowa diagnostyka nie będzie wymagana. Jednak, jeśli w rodzinie występują nieprawidłowości tarczycy lub związane z tym schorzenia, lekarz może zalecić częstsze wykonywanie ultrasonografii tarczycy w celu wczesnego wykrycia jakichkolwiek objawów choroby.

USG jamy brzusznej

Wykonując USG jamy brzusznej lekarz sprawdza następujące narządy: wątrobę, pęcherzyk żółciowy, drogi żółciowe, trzustkę, śledzionę, nerki, wypełniony pęcherz moczowy u kobiety i gruczoł krokowy u mężczyzny, oraz duże naczynia jamy brzusznej. Ocenie podlega wielkość i kształt oraz struktura narządów.

Kiedy należy zrobić badanie?

• po urazach
• przy bólach i powiększeniu brzucha
• wyczuwalnych guzach
• wymiotach i biegunkach
• kamica żółciowa lub nerkowa
• żółtaczce
• oraz wielu innych chorobach i dolegliwościach.

Jak przygotować się do badania USG jamy brzusznej?

W przeddzień badania USG należy:

• stosować Espumisan 3 x 2 kapsułki w występowaniu wzdęć
• w przypadku tendencji do zaparć środek przeczyszczający jelita należy przyjąć w godzinach popołudniowych,
• nie należy spożywać pokarmów ciężko strawnych, wzdymających, tj. świeżych warzyw, w szczególności strączkowych, owoców, otrębów, kasz, ciemnego pieczywa, jak również nie należy pić płynów gazowanych,
• należy przyjmować wyłącznie niegazowane płyny – jak woda mineralna, napary ziołowe – jak herbata z kopru lub napary owocowe niewzdymające.

W dniu badania USG, gdy wykonujemy badanie rano:

W dniu badania pijemy wyłącznie wodę niegazowaną.

Na badanie należy mieć wypełniony pęcherz – uczucie „ parcia na mocz”. Jest to szczególnie ważne, jeśli przyczyną badania jest ocena układu moczowego.

• stosować Espumisan 1 x 2 kapsułki,
• należy być na czczo (dozwolona jest tylko woda niegazowana potrzebna do popicia ww. leków),
• nie powinno się palić papierosów czy żuć gumy do żucia oraz pić napojów z kofeiną (kawa)

W dniu badania USG, gdy badanie wykonujemy w godzinach popołudniowych:

• stosować Espumisan 3 x 2 kapsułki,
• nie należy nic jeść na 6 godzin przed badaniem, zaś wcześniej jedynie potrawy lekkostrawne i optymalnie w niewielkiej ilości – patrz wyżej dieta w przeddzień badania,
• nie powinno się palić papierosów czy żuć gumy do żucia oraz pić napojów z kofeiną (kawa).

USG gruczołu krokowego – prostaty

USG gruczołu krokowego (USG prostaty) jest bardzo popularną, mającą szerokie zastosowanie w diagnostyce chorób metodą obrazowania tego narządu. Badanie obejmuje ocenę pęcherza moczowego, ogólną ocenę prostaty (gruczołu krokowego) oraz ocenę zalegania moczu po opróżnieniu pęcherza.
Warunkiem koniecznym do zbadania prostaty przez powłoki brzuszne, jest możliwie maksymalne wypełnienie pęcherza. Aby pęcherz moczowy był prawidłowo wypełniony, należy ponad godzinę przed wyznaczonym terminem badania wypić 1 do 1,5 litra niegazowanych płynów i nie oddawać moczu.

USG piersi

W placówce przy ul. Broniewskiego wykonujemy również USG piersi. Jest to jedno z  z najważniejszych badań profilaktycznych wykrywających zmiany łagodne i nowotworowe. Zaleca się profilaktyczne badanie USG piersi raz w roku u kobiet poniżej 35-40 roku życia jako element diagnostyki uzupełniającej badanie piersi przez lekarza. Także u starszych kobiet, których piersi zawierają dużo tkanki gruczołowej lub włóknistej ultrasonografia powinna być wykonana jako badanie uzupełniające do mammografii.

Wskazaniem do badania mogą być różnego rodzaju stwardnienia – np. guzki, czy tzw. zaciągnięcie skóry, bolesność, nietypowy wyciek z sutka u kobiet, które nie są w ciąży ani nie karmią, zmiany w brodawce lub guzki w dołach pachowych.

W przypadku badań USG piersi zaleca się wykonanie badania w 5-10 dniu cyklu miesiączkowego, a przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej w tygodniu „odstawienia” lub przyjmowania tabletek „placebo”.

Przygotowanie do badania USG

Przygotowanie do USG zależy od rodzaju badania (opisano powyżej).

W przypadku posiadania wcześniejszych badań USG warto przynieść je do oceny porównawczej.