Zaburzenia połykania – przyczyny i diagnostyka

Zaburzenia połykania (dysfagia) to utrudnione przechodzenie pokarmów z jamy ustnej do żołądka.

Najczęstsze przyczyny występowania zaburzeń połykania

• Nieprawidłowości anatomiczno-strukturalne jamy ustnej i gardła, np. rozszczep podniebienia, warg, zaburzenia pracy mięśni twarzy
• Schorzenia neurologiczne – między innymi: choroba Parkinsona, pląsawica Huntigtona, rdzeniowy zanik mięśni, neuropatie obwodowe, stwardnienie rozsiane
• Choroby nowotworowe – rak języka, gardła, jamy ustnej, a także guzy w obrębie czaszki i śródpiersia
• Zaburzenia psychiczne – lęk przed połykaniem (fogofobia)
• Urazy głowy i rdzenia kręgowego
• Wole tarczycy
• Choroby powodujące zwężenie przełyku – achalazja przełyku, nowotwory, uchyłki, zmiany zapalne

Rodzaje dysfagii u dzieci i dorosłych

Wyróżniamy dwa główne rodzaje dysfagii według przyczyny powstania:

• dysfagia ustno-gardłowa (górna lub przedprzełykowa) – chory ma problem z uformowaniem kęsa pokarmu i przemieszczeniem go z jamy ustnej do gardła i przełyku
• dysfagia przełykowa (dolna) – pacjent odczuwa uczucie zalegania kęsa pokarmu za mostkiem, rozpierania w klatce piersiowej, zatrzymania się pokarmu w trakcie przemieszczania przez przełyk

U małych dzieci dysfagia wynika z cofania się niedawno spożytego pokarmu, czyli regurgitacji niemowlęcej. Przyczyną tego zjawiska jest słabo rozwinięty układ pokarmowy dziecka.

Dysfagia – jakie badania należy wykonać

W przypadku wystąpienia zaburzeń w połykaniu należy zwrócić się do lekarza rodzinnego lub internisty, który po rozmowie z pacjentem wystawi skierowanie do specjalisty, przeważnie gastroenterologa.
Specjalista po dokładnym zebraniu wywiadu, badaniu fizykalnym, które może rozszerzyć o badanie endoskopowe górnych dróg oddechowych oceni stan jamy nosowo-gardłowej i przełyku.
W przypadku wykrycia zaburzeń może wykonać jeszcze pH-metrię przełyku (pomiar kwasowości), RTG przełyku z kontrastem i manometrię przełyku.

Zalecenia dotyczące leczenia pacjentów z dysfagią

Ze względu na różne przyczyny występowania dysfagii nie ma jednej konkretnej metody leczenia. Terapia polega głównie na leczeniu objawowym oraz przyczynowym zaburzeń połykania.

Leczenie dysfagii w Szpitalu Optimum w Warszawie polega na ocenie endoskopowej gardła i przełyku oraz jest wykonywana przez dr n. med. Barbarę Jamróz, która zdobyła wiedzę z zakresu endoskopowej oceny zaburzeń połykania (FEES) pod patronatem European Society for Swallowing Disorders. Dodatkowo pacjentom z zaburzeniami połykania proponujemy rehabilitację.