Choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego

Choroba zwyrodnieniowa to proces „zużycia” chrząstki stawowej, tworzenia wyrośli kostnych i postępującego niszczenia stawu.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej barku

Jako schorzenie wynikające „ze zużycia” stawu najczęstszą przyczyną jest wiek pacjenta – choroba diagnozowana jest z reguły po 50-60 roku życia. Dodatkowo wpływ na rozwój choroby mogą mieć przeciążenia, urazy, przebyte operacje, a także czynniki genetyczne.

Objawy choroby zwyrodnieniowej barku

Narastający ból i stopniowe ograniczanie zakresu ruchu to typowe objawy zgłaszane przez pacjentów. Z czasem pojawia się bardzo bolesne „chrzęszczenie”, a dolegliwości mogą ograniczać codzienne funkcjonowanie.

Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej barku

Historia pojawienia się dolegliwości, wiek pacjenta w połączeniu z ograniczeniem zakresu ruchu w niektórych kierunkach i „krepitacjami” stawu podczas badania klinicznego pozwalają postawić wstępne rozpoznanie. Chorobę zwyrodnieniową łatwo pomylić z tzw. barkiem zamrożonym, dlatego niezbędne jest wykonanie zdjęcia RTG, na którym zmiany zwyrodnieniowe są doskonale widoczne. W przypadku wątpliwości lub planowania leczenia operacyjnego zalecam dodatkowo wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej barku

W początkowym okresie rozwoju zmian zwyrodnieniowych bardzo istotne są ćwiczenia pod kontrolą fizjoterapeuty, które możliwie jak najdłużej utrzymają zakres ruchu stawu. Zaleca się również utrzymanie aktywności fizycznej – pływania lub jogi.
Wraz z progresem zmian, dolegliwości mogą stać się uciążliwe. Ulgę przynosi okresowe podawanie leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz iniekcje dostawowe.
Rodzaje iniekcji:

  • Kortykosteroidy (tzw. blokady) – mają działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Zmniejszają dolegliwości bólowe na okres od kilku tygodni do wielu miesięcy. Mogą być powtarzane 2-3 razy do roku, jednak z czasem efekty ich działania ulegają zmniejszeniu;
  • Preparaty kwasu hialuronowego – stanowią dobre rozwiązanie na początkowych etapach choroby zwyrodnieniowej. Stanowią rodzaj „smaru”, który ułatwia ruchy w stawie. Często podawane są połączeniu z kortykosteroidem;

W przypadkach utrzymujących się dolegliwości, które nie dają kontrolować się leczeniem zachowawczym, należy rozważyć leczenie operacyjne. Istnieją dwie podstawowe metody leczenia chirurgicznego zależne od stopnia rozwoju zmian zwyrodnieniowych: artroskopowe uwolnienie torebki stawowej, uwolnienie zrostów i usunięcie wyrośli oraz ensoprotezoplastyka stawu ramiennego.

Operacyjne metody leczenia choroby zwyrodnieniowej stawu ramiennego

 

Artroskopowe uwolnienie torebki stawowej,uwolnienie zrostów i usunięcie wyrośli kostnych
Operacja ta daje dobre wyniki, jeśli chodzi o zmniejszenie bólu i poprawę zakresu ruchu w mniej zaawansowanych fazach choroby zwyrodnieniowej. Stanowi rodzaj leczenia objawowego, tzn. nie eliminuje choroby, ani nie hamuje procesu rozwoju zmian. Operacja jest robiona metodą małoinwazyjną i trwa około godziny. Po operacji zalecane jest pilne wdrożenie rehabilitacji. Powrót do aktywności dnia codziennego trwa około 2-3 tygodni, a pełna rekonwalescencja 2-3 miesiące. Metoda ta stanowi dobry sposób na odroczenie konieczności endoprotezoplastyki stawu.

Zdjęcie RTG endoprotezoplastyki anatomicznej barku Zdjęcie RTG endoprotezoplastyki anatomicznej barku
Zdjęcie RTG endoprotezoplastyki “odwróconej” barku Zdjęcie RTG endoprotezoplastyki “odwróconej” barku

Endoprotezoplastyka stawu ramiennego
Jest stosowana w przypadkach zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych. Podobnie jak endoprotezoplastyka stawu kolanowego czy biodrowego, daje bardzo dobre rezultaty i jest rozwiązaniem leczącym schorzenie. Endoprotezoplastyka stawu ramiennego zmniejsza (a nawet całkowicie eliminuje) dolegliwości bólowe, przywraca ruchomość stawu oraz pozwala na powrót do większości aktywności. Jest to operacja przeprowadzana metodą otwartą i polega na zastąpieniu „zużytych” części stawu implantami. Istnieje niewielkie ryzyko powikłań – m.in. infekcje, zwichnięcia stawu, obluzowania implantów. Operacja trwa około dwóch godzin. Po zabiegu kończyna unieruchamiana jest w ortezie na okres 4-6 tygodni, aby przecięte ścięgna miały czas na gojenie. W tym okresie wdraża się ćwiczenia barku pod kontrolą fizjoterapeuty. Powrót do codziennych aktywności i prowadzenia samochodu to okres ok. 6 tygodni, do aktywności sportowej 3-6 miesięcy a całkowity czas rekonwalescencji trwa do 12 miesięcy.

zdjęcie autora

dr n. med. Tomasz Kowalski

Specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu

Jestem Zastępcą Ordynatora Oddziału Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu w Szpitalu Carolina. Specjalizuję się w leczeniu schorzeń stawu barkowego, łokciowego oraz kolanowego. Wykonuję pełen zakres zabiegów operacyjnych włączając operacje artroskopowe, rekonstrukcje pourazowe oraz endoprotezoplastyki. Zajmuję się również leczeniem urazów narządu ruchu (złamań, zwichnięć, zerwań mięśni i ścięgien) u dzieci i dorosłych. Przyjmuję dzieci od 3 r.ż.