Choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego

Choroba zwyrodnieniowa to proces „zużycia” chrząstki stawowej, tworzenia wyrośli kostnych i postępującego niszczenia stawu.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej barku

Jako schorzenie wynikające „ze zużycia” stawu najczęstszą przyczyną jest wiek pacjenta – choroba diagnozowana jest z reguły po 50-60 roku życia. Dodatkowo wpływ na rozwój choroby mogą mieć przeciążenia, urazy, przebyte operacje, a także czynniki genetyczne.

Objawy choroby zwyrodnieniowej barku

Narastający ból i stopniowe ograniczanie zakresu ruchu to typowe objawy zgłaszane przez pacjentów. Z czasem pojawia się bardzo bolesne „chrzęszczenie”, a dolegliwości mogą ograniczać codzienne funkcjonowanie.

Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej barku

Historia pojawienia się dolegliwości, wiek pacjenta w połączeniu z ograniczeniem zakresu ruchu w niektórych kierunkach i „krepitacjami” stawu podczas badania klinicznego pozwalają postawić wstępne rozpoznanie. Chorobę zwyrodnieniową łatwo pomylić z tzw. barkiem zamrożonym, dlatego niezbędne jest wykonanie zdjęcia RTG, na którym zmiany zwyrodnieniowe są doskonale widoczne. W przypadku wątpliwości lub planowania leczenia operacyjnego zalecam dodatkowo wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej barku

W początkowym okresie rozwoju zmian zwyrodnieniowych bardzo istotne są ćwiczenia pod kontrolą fizjoterapeuty, które możliwie jak najdłużej utrzymają zakres ruchu stawu. Zaleca się również utrzymanie aktywności fizycznej – pływania lub jogi.
Wraz z progresem zmian, dolegliwości mogą stać się uciążliwe. Ulgę przynosi okresowe podawanie leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz iniekcje dostawowe.
Rodzaje iniekcji:

  • Kortykosteroidy (tzw. blokady) – mają działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Zmniejszają dolegliwości bólowe na okres od kilku tygodni do wielu miesięcy. Mogą być powtarzane 2-3 razy do roku, jednak z czasem efekty ich działania ulegają zmniejszeniu;
  • Preparaty kwasu hialuronowego – stanowią dobre rozwiązanie na początkowych etapach choroby zwyrodnieniowej. Stanowią rodzaj „smaru”, który ułatwia ruchy w stawie. Często podawane są połączeniu z kortykosteroidem;
  • Osocze bogatopłytkowe (PRP) – stężony preparat czynników wzrostu. Preparat uzyskuje się, odwirowując krew własną pacjenta i oddzielając krwinki czerwone od czynników osoczowych. Osocze bogatopłytkowe ma działanie modulujące stan zapalny i potencjalnie zmieniających przebieg schorzenia. W badaniach klinicznych wykonywanych w artrozie stawu kolanowego wykazano również bardzo dobry efekt przeciwbólowy. Z reguły podaje się 3 iniekcje w odstępie tygodnia.

W przypadkach utrzymujących się dolegliwości, które nie dają kontrolować się leczeniem zachowawczym, należy rozważyć leczenie operacyjne. Istnieją dwie podstawowe metody leczenia chirurgicznego zależne od stopnia rozwoju zmian zwyrodnieniowych: artroskopowe uwolnienie torebki stawowej, uwolnienie zrostów i usunięcie wyrośli oraz ensoprotezoplastyka stawu ramiennego.

Operacyjne metody leczenia choroby zwyrodnieniowej stawu ramiennego

 

Artroskopowe uwolnienie torebki stawowej,uwolnienie zrostów i usunięcie wyrośli kostnych
Operacja ta daje dobre wyniki, jeśli chodzi o zmniejszenie bólu i poprawę zakresu ruchu w mniej zaawansowanych fazach choroby zwyrodnieniowej. Stanowi rodzaj leczenia objawowego, tzn. nie eliminuje choroby, ani nie hamuje procesu rozwoju zmian. Operacja jest robiona metodą małoinwazyjną i trwa około godziny. Po operacji zalecane jest pilne wdrożenie rehabilitacji. Powrót do aktywności dnia codziennego trwa około 2-3 tygodni, a pełna rekonwalescencja 2-3 miesiące. Metoda ta stanowi dobry sposób na odroczenie konieczności endoprotezoplastyki stawu.

Zdjęcie RTG endoprotezoplastyki anatomicznej barku
Zdjęcie RTG endoprotezoplastyki „odwróconej” barku

Endoprotezoplastyka stawu ramiennego
Jest stosowana w przypadkach zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych. Podobnie jak endoprotezoplastyka stawu kolanowego czy biodrowego, daje bardzo dobre rezultaty i jest rozwiązaniem leczącym schorzenie. Endoprotezoplastyka stawu ramiennego zmniejsza (a nawet całkowicie eliminuje) dolegliwości bólowe, przywraca ruchomość stawu oraz pozwala na powrót do większości aktywności. Jest to operacja przeprowadzana metodą otwartą i polega na zastąpieniu „zużytych” części stawu implantami. Istnieje niewielkie ryzyko powikłań – m.in. infekcje, zwichnięcia stawu, obluzowania implantów. Operacja trwa około dwóch godzin. Po zabiegu kończyna unieruchamiana jest w ortezie na okres 4-6 tygodni, aby przecięte ścięgna miały czas na gojenie. W tym okresie wdraża się ćwiczenia barku pod kontrolą fizjoterapeuty. Powrót do codziennych aktywności i prowadzenia samochodu to okres ok. 6 tygodni, do aktywności sportowej 3-6 miesięcy a całkowity czas rekonwalescencji trwa do 12 miesięcy.

dr n. med. Tomasz Kowalski

Specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu

Jestem Zastępcą Ordynatora Oddziału Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu w Carolina Medical Center. Specjalizuję się w leczeniu schorzeń stawu barkowego, łokciowego oraz kolanowego. Wykonuję pełen zakres zabiegów operacyjnych włączając operacje artroskopowe, rekonstrukcje pourazowe oraz endoprotezoplastyki. Zajmuję się również leczeniem urazów narządu ruchu (złamań, zwichnięć, zerwań mięśni i ścięgien) u dzieci i dorosłych. Przyjmuję dzieci od 3 r.ż.