Kapoplastyka całkowita stawu biodrowego metodą BHR

W kapoplastyce stawu biodrowego metodą BHR (ang. Birmingham Hip Resurfacing) zastępowane są jedynie powierzchnie stawowe. To zabieg oszczędzający kość, gdyż w całości zostaje zachowana głowa kości udowej, którą osłania się tzw. kapą. Drugim elementem protezy jest sztuczna panewka. Brak tu dużego trzpienia tradycyjnej endoprotezy, wchodzącego w kanał kości udowej.

Metoda ta nosi nazwę kapoplastyki całkowitej lub protezy nakładkowej. Różnice w obu podejściach najlepiej oddaje ich angielskie określenie – resurfacing (wymiana powierzchni), a nie replacing (wymiana całkowita).

Komponenty do kapoplastyki wykonane są ze stopu chromowo-kobaltowego, który poddawany jest niezwykle precyzyjnej obróbce w celu uzyskania wysokiej jakości powierzchni o dużej gładkości, pozwalającej na małe tarcie i zużycie.

Dlaczego BHR?

Od 20 lat endoproteza Birmingham Hip Resurfacing jest najlepszym implantem dla osób aktywnych fizycznie.

• Proteza BHR jest najmniej inwazyjną z dostępnych obecnie metod plastyki stawu biodrowego, a przy tym najbardziej skuteczną, jeśli chodzi o przywrócenie pacjentowi takiej samej sprawności fizycznej jak przed chorobą.
• W procesie produkcyjnym tej protezy nie stosuje się obróbki cieplnej, jak w przypadku większości protez. Obróbka powoduje zanikanie kryształów węgla w stopie, a w konsekwencji znaczne zwiększenie ścieralności i zmniejszenie trwałości endoprotezy.
• Dzięki unikalnemu procesowi produkcji trwałość protez BHR jest bardzo duża. Niestety, technologia obróbki „na zimno” jest droższa,
  co rzutuje na cenę protezy.
• Zaletą metody BHR jest zachowanie anatomicznego ustawienia głowy i szyjki kości udowej w panewce oraz duża wytrzymałość powierzchni trących, pozwalająca na uniknięcie wymiany protezy (rewizji) z powodu jej zużycia.
• Dodatkowym walorem protezy BHR jest fakt, że nie jest ona rozwiązaniem ostatecznym. Jeśli z jakiegokolwiek powodu wystąpi konieczność rewizji, można usunąć głowę i szyjkę kości udoweji implantować odpowiedni trzpień z głową (jak w protezie całkowitej), pozostawiając panewkę z protezy BHR.
• W oparciu o badania stanu zdrowia pacjentów, którzy poddali się endoprotezoplastyce stawu biodrowego metodą BHR, można stwierdzić ponad wszelką wątpliwość, że jest to metoda sprawdzona i skuteczna. Istnieje bardzo małe ryzyko poważnych powikłań związanych z zakażeniem, zwichnięciem endoprotezy lub obluzowaniem, prowadzących do konieczności ponownego zabiegu (0,8% powikłań wg McMinna).
• Najczęstszym powikłaniem jest złamanie szyjki kości udowej pod nakładką spowodowane nacięciem szyjki w czasie operacji lub osłabieniem kości, na przykład osteoporozą.

Dla jakich pacjentów przeznaczona jest metoda BHR?

Proteza BHR przeznaczona jest dla osób aktywnych, dla których zwykła proteza nie wystarcza.

Jest to jedyny implant, który gwarantuje pełny powrót do aktywności sportowej. Dzięki niemu można uprawiać nie tylko dyscypliny typu „low impact” (np. pływanie czy jazdę na rowerze), ale także te z grupy „high impact”, a więc sztuki walki, grę w tenisa, golfa lub jazdę na rowerze, bez ryzyka zwichnięcia czy obluzowania implantu.

U pacjentów w wieku poniżej 55. lat, przy uwzględnieniu statystycznej długości życia, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że typowa endoproteza stawu biodrowego zużyje się i konieczna będzie jej wymiana. W związku z tym, w tej grupie wiekowej zabieg polegający jedynie na wymianie powierzchni stawowych jest najkorzystniejszym rozwiązaniem.

Operacja i rekonwalescencja po BHR

Przed operacją

Kwalifikacja do zabiegu następuje podczas wizyty lekarskiej. Ustalany jest także termin operacji (z wyprzedzeniem ok. 4 tygodni) oraz konsultacji anestezjologa i internisty.
Niezbędne badania:

• zdjęcia RTG stawów biodrowych (można wykonać na miejscu w Carolina Medical Center),
• zaświadczenie o sanacji jamy ustnej od lekarza stomatologa,
• badania laboratoryjne,
• dwa badania grupy krwi, wykonane w odstępie czasowym.

Przetoczenie krwi po operacji

Ponieważ niektórzy pacjenci wymagają przetoczenia krwi po operacji, warunkiem przystąpienia do zabiegu jest przygotowanie krwi dla każdego pacjenta. Najlepszym rozwiązaniem jest autotransfuzja, szczególnie niektórych rzadszych grup. Pacjent oddaje krew w stacji krwiodawstwa w ilości 1 jednostki trzy tygodnie przed operacją. Przygotowana przez stację własna krew pacjenta jest w razie konieczności przetaczana po operacji.

Krew można oddać w Stacji Krwiodawstwa w Warszawie lub, po uzgodnieniu z personelem medycznym Carolina Medical Center, w innych stacjach w Polsce.

Ogólny stan zdrowia pacjenta

Pacjent przed wykonaniem zabiegu operacyjnego powinien upewnić się,
że nie ma żadnych ognisk zapalnych – np.: zatoki, migdałki, zęby, które mogłyby być źródłem infekcji miejsca operacji.

Zabieg operacyjny

Chirurg rozpoczyna operację od wykonania dostępu do stawu biodrowego. Obróbka powierzchni kostnych jest częścią operacji, w trakcie której wykorzystywane są specjalistyczne narzędzia oraz implanty.

Głowa kości udowej jest przygotowywana do osadzenia komponentu z powierzchnią stawową. Z kolei panewka miednicy jest obrabiana w celu osadzenia panewki protezy. Po wykonaniu tych czynności do przygotowanej loży wprowadzana jest panewka protezy w pozycji zapewniającej stabilność stawu biodrowego oraz możliwość obrastania wokół tkanką kostną.

Następnie na cemencie kostnym osadzany jest komponent powierzchni stawowej głowy kości udowej. Po dokładnej ocenie wszystkich elementów chirurg zamyka uprzednio utworzony dostęp operacyjny, a na końcu zaszywa skórę za pomocą nici chirurgicznych lub metalowych zszywek.

Dzień po operacji

Rehabilitacja i pionizacja pacjenta rozpoczyna się już w pierwszej dobie pooperacyjnej. Wielu pacjentów dzień po operacji wykonuje kilka kroków z pomocą kul lub balkonika ortopedycznego, nie przekraczając granicy bólu.

Operujący chirurg określa, do jakiego stopnia można obciążać nowy staw biodrowy. W niektórych przypadkach, tam gdzie z powodu zaawansowania choroby stawu biodrowego zabieg był trudniejszy technicznie, chirurg może na jakiś czas odradzać chodzenie i pewne zabiegi rehabilitacyjne. Może to też oznaczać chodzenie z pomocą dwóch kul przez okres kilku tygodni, w celu umożliwienia całkowitego wygojenia i ustabilizowania się stawu.

W czasie pierwszych sześciu miesięcy po operacji należy zachować szczególną ostrożność – unikać wszelkich uderzeń i urazów, gdyż ciągle twa przebudowa kostna, dzięki której implant jest „chwytany” przez tkankę kostną.

Kilka dni po zabiegu

Wypis ze szpitala następuje najczęściej po czterech lub pięciu dniach. Po powrocie do domu pacjent zgłasza się do kliniki na zmianę opatrunków co 2 dni, a po zagojeniu rany na zdjęcie szwów. U pacjentów spoza Warszawy zmiany opatrunków oraz zdjęcie szwów mogą odbywać się w miejscu zamieszkania przez kwalifikowaną kadrę medyczną. Proces rehabilitacji powinien być kontrolowany przez fizjoterapeutę.

Zalecenia poszpitalne

W ciągu pierwszych miesięcy po operacji należy bardzo skrupulatnie stosować się do wszelkich zaleceń lekarskich, w szczególności dotyczących stopnia obciążania.

W kolejnych tygodniach po zabiegu ważna jest kontynuacja chodzenia w celu dalszego wzmacniania mięśni otaczających staw biodrowy.
Ćwiczenia są pomocne w usprawnianiu pooperacyjnym i sprawiają, że typowe codzienne czynności stają się łatwiejsze do wykonania. Kierowanie pojazdami mechanicznymi może być rozpoczęte po okoto 3-5 tygodniach od operacji, choć zalecane jest powstrzymanie się od prowadzenia do momentu uzyskania zgody lekarza, zależnej od postępów rehabilitacji.

Współżycie, w zależności od kondycji, można podjąć po około czterech do sześciu tygodni po zabiegu. Należy jednak uważać, by nie wykonywać biodrem nadmiernych ruchów w ciągu pierwszych trzech miesięcy.

Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym

Tak jak w przypadku każdego zabiegu operacyjnego, po wymianie powierzchni stawowych stawu biodrowego mogą wystąpić powikłania pooperacyjne.
W okresie pooperacyjnym należy:

• regularnie chodzić,
• kontynuować ćwiczenia i fizjoterapię według otrzymanego instruktażu,
• leżeć płasko na wznak godzinę dziennie w celu rozciągnięcia mięśni i więzadeł stawu biodrowego.

Przebieg rehabilitacji

Niezwykle istotnym elementem dochodzenia do sprawności po wszczepieniu protezy biodra jest odpowiednio prowadzona i systematyczna rehabilitacja. Pacjenci Carolina Medical Center mają zapewniony kontakt z fizjoterapeutą na oddziale szpitalnym, zaraz po operacji.
Po opuszczeniu kliniki pacjent powinien kontynuować rehabilitację według przygotowanego przez naszych specjalistów protokołu postępowania fizjoterapeutycznego.

Powikłania

Implanty BHR są stosowane od 1998 r. W Carolina Medical Center od 2003 r. wykonano ponad 500 operacji sposobem BHR oraz 9 rewizji – wymian implantu, co stanowi 1,8%.

Według największej na świecie bazy danych, czyli Rejestru Australijskiego odsetek powikłań po BHR w okresie 15 lat po operacji wynosi 10,2% wobec 8,8% po całkowitych endoprotezach stawu biodrowego.

Przeciwwskazaniem do wszczepienia implantu BHR jest uczulenie na metal objawiające się zmianami na skórze w kontakcie np. z zegarkiem lub innym metalem.

Zużycie implantu

Każdy implant podlega zużyciu na skutek tarcia. W przypadku implantów polietylenowych ściera się polietylen, ceramicznych – ceramika, a metalowych – metal. Zwykle jest to proces powolny, trwający wiele lat. Przyczyną przedwczesnego zużycia może być wada materiału, bądź nieprawidłowe ustawienie implantu.