U prawidłowo rozwijającego się dziecka kończyny powinny być jednakowej długości i zachowywać prawidłowy kształt. Jednak zdarza się, że w wyniku wad wrodzonych, dysplazji, choroby Blounta, infekcji lub urazu kończyna zaczyna rosnąć w nieprawidłowy sposób. Oś kończyny może stać się koślawa (przy złączonych kolanach dziecko nie może złączyć stóp-kształt litery „X”) lub szpotawa (przy złączonych stopach dziecko nie może złączyć kolan-kształt „()”). Zaburza to delikatną biomechanikę kończyny i poszczególnych stawów, a poważne widoczne deformacje mogą również negatywnie wpływać na postrzeganie dziecka w grupie jego rówieśników i jego rozwój psychoruchowy. Zbagatelizowania problemu nieodwracalne skutki w życiu dorosłym (np. przedwczesne, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawów).
Metody korekcji osi kończyn
Korekcja osi kończyn metodą 8-plate
Korekcja osi kończyn metodą 8-plate to nowoczesna, małoinwazyjna technika korekcji osi kończyny, która jedynie delikatnie kieruje wzrostem z użyciem płytki „8-plate” (dosłownie w kształcie cyfry osiem) i dzięki temu przywraca jej prawidłowy kształt. 8-plate to mała, tytanowa płytka (nie większa od spinacza do papieru) w kształcie cyfry osiem. Wykonuje się ok. 2-3 cm nacięcie na skórze i pod kontrolą RTG umieszcza się płytkę centralnie nad linią chrząstki wzrostowej, mocując 2 tytanowymi śrubkami. Skóra zazwyczaj jest zszywana plastycznie szwami wchłanialnymi (nie ma potem potrzeby ich usuwania).
W przypadku znaczących deformacji kostnych leczenie zachowawcze (np. ortezy, gipsy, rehabilitacja) jest niestety nieskuteczne i konieczne jest leczenie operacyjne. Większość dotychczas stosowanych metod operacyjnych wiązało się niestety bądź z rozległym zabiegiem chirurgicznym, koniecznością wielomiesięcznego noszenia stabilizatorów zewnętrznych lub wysokim ryzykiem powikłań i rzadko były stosowane u bardzo małych dzieci. Metoda 8-plate to nowa małoinwazyjna technika kierowania wzrostem kości nawet u bardzo małych dzieci. Posiada ona wszystkie zalety dotychczas stosowanych metod, nie posiadając ich wad. Wzrost kości nie jest hamowany zupełnie, ale jedynie spowalniany i jest to proces całkowicie odwracalny. Również mała inwazyjność metody (jedynie 2-3 cm blizna) sprawia, że ryzyko powikłań ogólnochirurgicznych jest niewielkie.
Carolina Medical Center jest pierwszym ośrodkiem medycznym w Polsce, który zaoferował zabieg korekcji osi kończyn metodą 8-plate dla najmłodszych Pacjentów.
Informacje praktyczne
Całkowity pobyt w szpitalu trwa 1-2 dni. Przez cały czas rodzice mogą przebywać z dzieckiem.
Zazwyczaj stosowane jest znieczulenie tzw. przewodowe (np. podpajęczynówkowe) pozwalające na wybiórcze znieczulenie jedynie operowanej kończyny. Znieczulenie to jest mało obciążające dla dziecka, jak również, trwając jeszcze przez parę godzin po zakończeniu operacji daje efekt przeciwbólowy, zmniejszając tym samym potrzebę używania leków i dyskomfortu dla dziecka.
Gdy tylko dziecko dojdzie do siebie po znieczuleniu – może być wypisane do domu, nawet tego samego dnia. Po operacji nie jest konieczne żadne unieruchomienie. Dziecko może od razu obciążać kończynę i zazwyczaj w ciągu 3 tyg. chodzi i biega już normalnie.
W trakcie kontrolnych wizyt wykonywane są zdjęcia RTG i po osiągnięciu pożądanej osi kończyny (zazwyczaj kilka miesięcy do 2 lat) płytka jest usuwana.
W razie konieczności (np. wady wrodzone, dalsze postępowanie deformacji) procedurę można powtarzać.
Osteotomia
Osteotomia to rozległy zabieg chirurgiczny związany z przecięciem kości i następnie ustawieniem jej w oczekiwanej osi, ze stabilizacją nowego ustawienia z użyciem śrub, płytek i lub opatrunku gipsowego. Zazwyczaj związany jest z długiem okresem chodzenia o kulach i rehabilitacją. Nierzadko całą procedurę należy wykonywać wieloetapowo i wiąże się ona z możliwością powikłań zarówno ogólnych, jak i miejscowych. Po takim zabiegach pozostają zazwyczaj bardzo długie blizny.
Hemiepiphysiodeza
Hemiepiphysiodeza to znacznie mniej rozległy zabieg chirurgiczny, polegający na umieszczeniu śruby lub specjalnego staplera po jednej stronie chrząstki wzrostowej, pozwalając na swobodny wzrost kości po stronie przeciwnej. W ten sposób możliwe jest skorygowanie osi kończyny. jednak często zdarza się, że dochodzi do całkowitego i nieodwracalnego zatrzymania wzrostu kości po jednej stronie i wtórną deformacją, jest trudny do kontrolowania i z tych powodów raczej nie powinien być stosowany u bardzo małych dzieci.