Jest to choroba przyczepu ścięgien prostowników nadgarstka (najczęściej mięśnia prostownika krótkiego promieniowego nadgarstka) do nadkłykcia bocznego kości ramiennej.
Przyczyny Łokcia Tenisisty
Łokieć Tenisisty jest jedną z najczęstszych nieurazowych przyczyn dolegliwości bólowych stawu łokciowego. W populacji ogólnej może wystąpić w każdej grupie wiekowej z częstością od 1% do 3%, chociaż najczęściej diagnozowana jest pomiędzy 30., a 50. rokiem życia. Grupą szczególnie narażoną na wystąpienie choroby są pracownicy fizyczni, wykonujący regularne ruchy prostowania, zginania, pronacji i supinacji nadgarstka oraz zawodnicy tenisa ziemnego, skąd potoczna nazwa choroby.
Czynnikami ryzyka predysponującymi do wystąpienia entezopatii jest palenie oraz otyłość. Dokładna patogeneza choroby nie jest do końca ustalona. Chociaż entezopatię klasyfikuje się do procesów zapalnych, wielu specjalistów sądzi jednak, że jest to proces degeneracji, z racji niskiej ilości komórek. Sądzi się, że wskutek powtarzalnych ruchów, we wczesnym okresie dochodzi do mikrouszkodzeń struktury przyczepu początkowego mięśnia prostownika krótkiego promieniowego nadgarstka oraz pozostałych mięśni prostowników. Pojawia się również nieprawidłowy rozplem* naczyń w obrębie przyczepów ścięgien oraz zaburzenie liniowego układu włókien kolagenowych. Może dojść również do powstania entezofitów wskutek kalcyfikacji okolicy przyczepu ścięgien mięśni do nadkłykcia bocznego. Wszystkie te mechanizmy prowadzą do osłabienia połączenia ścięgno-kość.
*rozrost
Objawy Łokcia Tenisisty
Większość pacjentów zgłasza dolegliwości bólowe zlokalizowane po bocznej stronie stawu łokciowego, zwykle promieniujące wzdłuż mięśni prostowników do nadgarstka. Formowanie dłoni w pięść również może być bolesne. Występuje dodatkowo osłabienie siły chwytu. Ból jest zróżnicowany: od sporadycznego, o niewielkim nasileniu do ciągłego, ostrego. W badaniu klinicznym wywołuje go zwykle ruch oporowy prostowania palców, nadgarstka, nawracania przedramienia. Zakres ruchu w stawie nie jest zwykle zmieniony, ale jeżeli występuje, należy podczas badań wykluczyć inne ewentualne patologie. Lokalne zaniki mięśniowe/skóry mogą być spowodowane długotrwałą chorobą lub iniekcyjnym podaniem kortykosteroidów.
Łokieć Tenisisty – leczenie
Pomimo stosunkowo wysokiej częstości występowania schorzenia, nie ma jednego, skutecznego i spójnego algorytmu postępowania. Szczęśliwie, większość przypadków jest samoograniczająca się, co oznacza, że dobrze reaguje na leczenie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne i w ciągu jednego roku dochodzi do ustąpienia dolegliwości. Pacjenci z ostrymi i przewlekłymi objawami powinni kontynuować leczenie zachowawcze, bądź poddać się zabiegowi operacyjnemu. W większości przypadków (90%) leczenie skupia się na metodach nieoperacyjnych, które przynoszą korzystne rezultaty. Warto jednak wspomnieć, że pozytywne efekty można często zaobserwować dopiero po kilku miesiącach od rozpoczęcia terapii. Do metod nieoperacyjnych zaliczamy:
- odpoczynek i modyfikacja aktywności fizycznych – unikanie bolesnych aktywności, w tym długotrwałej przeprostowanej pozycji nadgarstków;
- w przypadku tenisistów zmiana techniki i prawidłowy dobór sprzętu sportowego – słabszy naciąg, miękka rakieta, większa średnica uchwytu rakiety.
- fizjoterapia – rozciąganie i wzmacnianie mięśni prostowników, masaż głęboki okolicy przyczepu, stabilizacja nadgarstka.
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – mogą być zastosowane na krótki okres w celu uśmierzenia bólu. Podawane doustnie, bądź miejscowo.
- kortykosteroidy – w iniekcjach są często stosowane do leczenia łokcia tenisisty. Nie powinny być używane przewlekle, ale ze względu na szybkie działanie i odczuwalną poprawę, są stosowane u sportowców w trakcie sezonu. Należy pamiętać o potencjalnych działaniach niepożądanych, takich jak: zmiana koloru i/lub ścieńczenie skóry (zmniejszenie jej grubości), zanik tkanki tłuszczowej, mięśniowej;
- iniekcje krwi autologicznej – stymuluje odpowiedź zapalną oraz dostarcza odpowiednich składników rozszerzających gojenie;
- przezskórna ablacja prądem o częstotliwości radiowej (ang. percutaneous radiofrequency thermal treatment) pod kontrolą USG – termiczne uszkodzenia powodujące mikrotenotomie oraz usuwające patologiczną tkankę.
- pozaustrojowa fala uderzeniowa (ang. percutaneous radiofrequency thermal treatment) – mechanizm działania polega na korzystnym działaniu fal ultradźwiękowych na regenerację ścięgien.
- terapia promieniowaniem laserowym niskiej mocy (ang. low-level laser therapy) – wykorzystuje się stymulujący efekt lasera na produkcję kolagenu w ścięgnach.
- akupunktura.
- toksyna botulinowa – działa poprzez obniżenie napięcia mięśniowego. Redukcja napięcia w okolicach przyczepu mięśnia prostownika promieniowego krótkiego nadgarstka (ERCB) może być korzystne dla zniesienia dolegliwości bólowych.
Pacjenci z przewlekłym bólem, którym nie pomaga leczenie zachowawcze, powinni odbyć konsultacje lekarską w celu ponownej oceny klinicznej. W przypadku zabiegu operacyjnego, chirurg może zastosować dostęp otwarty, przezskórny lub artroskopowy. Podstawową zasadą zabiegu jest usunięcie tkanki zmienionej patologicznie w obrębie ścięgna prostowników. W operacji otwartej wykonuje się zazwyczaj cięcie podłużne nad boczną stroną stawu łokciowego, uwidaczniając stopniowo nadkłykieć boczny ze ścięgnistym przyczepem. Stosowanych jest wiele metod operacyjnych m.in.:
- uwolnienie przyczepu bliższego ECRB,
- fasciotomie prostownika,
- plastyka V-Y ścięgna prostowników,
- odnerwienie nadkłykcia bocznego,
- resekcja nadkłykcia z przeniesieniem mięśnia łokciowego oraz wydłużeniem ECRB.