Nowotwory głowy i szyi ze względu na złożoną anatomię i histologię tych okolic ciała charakteryzują się dużą różnorodnością.
Największe trudności diagnostyczne i terapeutyczne przysparzają nowotwory złośliwe, które najczęściej wywodzą się z tkanki nabłonkowej wyściełającej górne części dróg oddechowych i przewodu pokarmowego drogi oddechowej i pokarmowej (np. rak jamy ustnej, gardła, krtani, jamy nosowej, zatok przynosowych, gruczołów ślinowych).
W Polsce nowotwory narządów głowy i szyi stanowią około 6% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. ogłowy i szyi Nowotwory te rozwijają się przede wszystkim miejscowo, aczkolwiek część z nich wykazuje dużą tendencję do przerzutów regionalnych, tj. do węzłów chłonnych szyi.
Mężczyźni chorują prawie trzykrotnie częściej niż kobiety, a szczyt zachorowalności przypada na 5. i 6. dekadę życia. Najczęstsze umiejscowienia nowotworów to: krtań, gardło, jama ustna i język.
Dwoma najważniejszymi czynnikami ryzyka pojawienia się raka głowy i szyi są: palenie papierosów i picie wysokoprocentowego alkoholu. Czynniki te powodują przynajmniej 75% nowotworów głowy i szyi. Osoby łączące picie alkoholu i palenie tytoniu obarczone są istotnie wyższym ryzykiem rozwoju raka niż osoby nadużywające tylko jednej z tych używek. Innymi czynnikami ryzyka są: zła higiena jamy ustnej, zakażenia wirusowe (wirus Epsteina-Barr, wirus HPV), mechaniczne drażnienie błony śluzowej (np. źle dopasowana proteza zębowa), ekspozycja na pył drzewny, substancje powstające podczas rafinacji niklu, farby, rozpuszczalniki, spaliny olejów napędowych.
Objawy obecności nowotworów zależą od ich umiejscowienia. Do najczęściej występujących dolegliwości i objawów należą:
Oczywiście objawy te mogą być spowodowane przez inne, mniej poważne przyczyny, niemniej jednak niezmiernie ważne jest ich sprawdzenie przez wykwalifikowanego lekarza dysponującego odpowiednimi narzędziami diagnostycznymi.
Szybko zdiagnozowane choroby o podłożu onkologicznym dają szansę na całkowite wyleczenie, dlatego jeśli wyszukasz u siebie guzy, koniecznie skontaktuj się z laryngologiem onkologiem, np. w naszej klinice w Warszawie.
Strategia leczenia chorych ze złośliwymi nowotworami głowy i szyi zależy od wielu czynników: umiejscowienia guza, stopnia zaawansowania miejscowego (wielkość guza) i regionalnego (stan węzłów chłonnych), wieku chorego i jego ogólnego stanu zdrowia. Pośród metod leczenia raków głowy szyi znajdują się: chirurgia, radioterapia, chemioterapia oraz kombinacja wymienionych metod.
Konsultacje u onkologa laryngologicznego w Szpitalu Optimum Mokotów/Żoliborz – zapraszamy!
Diagnostyka w laryngologii onkologicznej w przypadku podejrzenia nowotworu polega na wykonaniu badań oceniających stopień zaawansowania choroby. Diagnostyka pacjenta powinna zawierać dokładne badanie palpacyjne oraz badanie za pomocą nasofiberoskopu. Ważne jest również wykonanie badań obrazowania radiologicznego (USG, tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny) oraz biopsja i badanie histopatologiczne pobranych tkanek.
Leczenie nowotworów laryngologicznych ma charakter interdyscyplinarny. Sposób leczenia jest indywidualnie dobierany do pacjenta na podstawie wyniku badania histopatologicznego, lokalizacji i zaawansowania guza. Dostępnych jest kilka metod: leczenie chirurgiczne, radioterapia oraz chemioterapia. Spośród tych metod najważniejszą rolę odgrywa leczenie chirurgiczne.
Leczenie chirurgiczne nowotworów regionu głowy i szyi dąży do całkowitego wycięcia nowotworu wraz z bezpiecznym marginesem zdrowych tkanek z równoczesnym zachowaniem funkcji narządu.
W przypadku raka krtani zastosowanie lasera CO2 w połączeniu z mikroskopem operacyjnym umożliwia precyzyjne wycięcie zmian nowotworowych drogą przezustną bez konieczności nacinania skóry szyi.
Zastosowanie technik endoskopowych w zmianach w okolicy nosa i zatok przynosowych umożliwia wykonanie zabiegu chirurgicznego bez konieczności nacinania skóry.
Pacjenci w trakcie trwania leczenia onkologicznego oraz po jego zakończeniu borykają się z zaburzeniami funkcji aparatu artykulacyjnego, fonacyjnego oraz oddechowego. Do najczęstszych zaburzeń należą: dysfagia, zaburzenia wymowy oraz mowy, zaburzenia ustne w funkcjach pokarmowych.
Aby poprawić jakość życia chorego ważne jest rozpoczęcie rehabilitacji logopedycznej i fizjoterapii jeszcze w trakcie leczenia e oraz kontynuacja po jego zakończeniu.
Bardzo ważnym aspektem rehabilitacji logopedycznej jest przywracanie mowy u pacjentów, którzy w wyniku leczenia chirurgicznego tracą narząd krtani (laryngektomia całkowita). Wyróżniamy dwie formy takiej rehabilitacji: naukę zastępczej mowy przełykowej oraz nauką mowy za pomocą protezy głosowej.
Nauka mowy u pacjentów po leczeniu onkologicznym obejmuje:
Podczas rehabilitacji logopedycznej pacjenci uczą się jak wydobyć dźwięk i utrwalają ten ruch w ćwiczeniach. Pacjenci z protezami głosowymi uczą się również czyszczenia i uruchamiania protezy.
Dysfagia czy zaburzenia połykania są poważnym problemem wymagającym rehabilitacji logopedycznej. Przyczynami dysfagii mogą być obecności guza w obrębie jamy ustnej i gardła, może być konsekwencją leczenia chirurgicznego, a także efektem niepożądanym radioterapii. Onkologopeda określa fazę zaburzeń przełykania i dostosowuje indywidualną terapię dla pacjenta. Zwraca przede wszystkim uwagę na dostosowanie konsystencji i struktury pokarmu do możliwości czynnościowo anatomicznych pacjenta. W leczeniu dysfagii duże znaczenie ma również usprawnienie aparatu mowy poprzez ćwiczenia. W nauce połykania należy również zwrócić uwagę na masaż twarzy i narządów jamy ustnej oraz odpowiednią pozycję ciała podczas połykania.
