Bilans zdrowia dziecka – o czym warto wiedzieć?

Czym dokładnie jest bilans zdrowia?

Tak nazywane są kompleksowe, okresowe badania zdrowia dziecka do 18. roku życia. Powinny być przeprowadzane przez pediatrę lub lekarza rodzinnego na określonych etapach rozwoju. Według rozporządzenia Ministra Zdrowia z 2010 r. takie badania powinny odbyć się w 2., 4., 6., 10., 14., 16. i 18. roku życia. To właśnie podczas tych wizyt lekarz może dokładnie ocenić rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Zgodnie ze wskazaniami służby zdrowia badane są ogólne cechy rozwoju – wzrok, słuch, mowa. Ocenia się też sprawność układu ruchu. Taki bilans można wykonać w przychodni, pod której opieką jest dziecko, a wykonuje je lekarz rodzinny we współpracy z pielęgniarką.

Dlaczego należy przeprowadzać takie badania?

Według danych udostępnionych przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia w 2013 r. tylko ok. 68% dzieci wzięło udział w profilaktycznych badaniach zdrowia.[1] Jest to o tyle zaskakujące, że to właśnie badania bilansowe są najlepszą profilaktyką do wykrywania ewentualnych schorzeń czy zaburzeń w rozwoju dziecka.
– Regularne badania profilaktyczne dają możliwość wczesnego wykrycia schorzeń, takich jak skoliozy, wady statyczne stóp, nierówności kończyn czy choroby nerwowo-mięśniowe. Dzięki temu mamy możliwość interwencji zanim wadliwa postawa się utrwali. – mówi dr Tomasz Rawo, ortopeda, traumatolog z Carolina Medical Center w Warszawie, specjalizujący się w ortopedii dziecięcej.

Czy bilans jest obowiązkowy?

Według ustawy o opiece zdrowotnej dzieci i młodzież mają prawo do badania profilaktycznego jakim jest bilans zdrowia, a lekarz ma obowiązek go wykonać. Przychodnie często wysyłają okresowe przypomnienia, jednak w praktyce czesto są one ignorowane przez rodziców, którzy nie chcą przyprowadzać zdrowego dziecka do lekarza.
– Z mojej obserwacji wynika, że rodzice i lekarze rodzinni bardzo dbają o pierwsze badania bilansowe, czyli te w okresie niemowlęcym, czy po rozpoczęciu chodzenia. – mówi dr Tomasz Rawo. – Bilanse czterolatków, dzieci rozpoczynających szkołę pojawiają się rzadziej. Bilanse nastolatków sporadycznie, a to właśnie ten okres jest najbardziej newralgiczny dla wad postawy.

Przygotowania

To w jaki sposób należy się przygotować zależy w dużej mierze od wieku dziecka. Należy mieć ze sobą książeczkę zdrowia dziecka oraz jego dokumentację medyczną. Podczas bilansu lekarz będzie dopytywał o przebyte choroby oraz o szczepienia profilaktyczne.

Jak przebiega badanie?

Każdy bilans lekarski różni się w zależności od grupy wiekowej dziecka. Dlatego od 2. do 6. roku życia lekarze skupiają się głównie na prawidłowym rozwoju psychoruchowym, a po 10. roku życia badany jest również rozwój płciowy dziecka. Podczas każdego bilansu przeprowadzane są podstawowe badania, takie jak mierzenie, ważenie, sprawdzanie ciśnienia tętniczego, badanie wzroku i słuchu, analizowane są odbyte szczepienia ochronne, udzielane są również zalecenia odnośnie dalszej profilaktyki lub wydawane skierowania na specjalistyczne badanie (np. usg, badanie krwi czy słuchu).

– Ocenia się również postawę dziecka w pozycji stojącej, jego sylwetkę, plecy w skłonie. Przeprowadzane są pomiary kątów osi kolan, ocenia się stopy w obciążeniu. Następnie odbywa się badanie w pozycji leżącej – sprawdzane są długości kończyn, zakres ruchomości w stawach. – informuje dr Rawo. – Bilans dobrze rozszerzyć o profesjonalną analizę chodu na ścieżce podometrycznej oraz ocenę sposobu obciążania stóp. Takie badanie nie wchodzi w skład standardowego postępowania podczas bilansu, jednak jest szczególnie ważne przy ocenie prawidłowej postawy dziecka.

Analiza na ścieżce podometrycznej polega na pomiarze rozkładu obciążeń stóp na podłoże podczas chodu, biegu i stania swobodnego na stopie oraz pomiarze długości i szerokości kroku oraz stabilności chodu. Badanie pozwala określić potencjalnie zwiększone siły nacisków stóp podczas różnych aktywności, symetrię faz chodu
i biegu oraz symetrię obciążenia obu kończyn dolnych. Taką kompleksową analizę wraz z konsultacją u ortopedy dziecięcego można wykonać w Carolina Medical Center w ramach jednej wizyty. Podczas Bilansu Ortopedycznego Dziecka lekarz od razu zinterpretuje wyniki zarejestrowane na ścieżce podometrycznej
i przekaże odpowiednie zalecenia.

Bilans ortopedyczny dziecka pozwala na wczesne zdiagnozowanie wad postawy i podjęcie odpowiedniego leczenia. Dzięki temu możliwe jest całkowite wyeliminowanie problemów postawy u dziecka.

[1] Źródło: Raport portalu dzieciwpolsce.pl, Badania profilaktyczne dzieci i młodzieży, http://dzieciwpolsce.pl/ [dostęp z dn. 17.08.2017]