Określenia „konflikt podbarkowy” (ang. „impingement syndrome”) po raz pierwszy użył Neer w roku 1972. Opisał on sytuację, w której w czasie ruchu kości ramiennej dochodzi do uwięźnięcia tkanek miękkich, co prowadzi do bolesnego stanu zapalnego.
Analizując budowę stawu ramiennego, można zaobserwować, że pomiędzy głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki istnieje niewielka przestrzeń, przez którą przechodzi warstwa mięśni – są to mięśnie stożka rotatorów. Umożliwiają one ruchy rotacyjne ramienia oraz zgięcie i odwiedzenie w stawie ramiennym. Pomiędzy warstwą mięśniową a wyrostkiem barkowym znajduje się „poduszka” zapewniająca dobry poślizg dwóch powierzchni względem siebie. Jest to kaletka podbarkowa.
Przyczyny konfliktu podbrakowego
Konflikt podbarkowy to schorzenie, które może pojawić się u każdego, kto ma zwężoną przestrzeń podbarkową i często unosi kończynę górną ponad głową. Dlatego na zespół ciasnoty podbarkowej narażeni są głównie sportowcy, którzy uprawiają: tenis, pływanie, piłkę siatkową, podnoszenie ciężarów, rzuty oszczepem czy młotem.
Przyczyn zwężenia przestrzeni podbarkowej można wymienić kilka. Może ona na przykład wynikać jedynie z zachwiania równowagi mięśniowej, przez którą cała kość ramienna zbliża się do wyrostka barkowego. Innym powodem zwężenia jest deformacja krawędzi wyrostka barkowego z jego zagięciem ku dołowi.
Do najczęstszych przyczyn ciasnoty podbarkowej należą:
- urazy obręczy barkowej i stawu ramiennego,
- zmiany zwyrodnieniowe (wyrostka barkowego i stawu barkowo-obojczykowego),
- zapalenie kaletki podbarkowej,
wady postawy ciała, - dysfunkcje tkanek miękkich tworzących zawartość przestrzeni podbarkowej (przeciążenia, przykurcze),
- osłabienie siły mięśni obręczy barkowej,
nawrotowa niestabilność stawu ramiennego,
odmiany anatomiczne wyrostka barkowego,
neuropatie.
Wszystko to powoduje, że podczas ruchów ścięgna mięśni stożka rotatorów oraz kaletka podbarkowa uciskana o wyrostek barkowy i więzadło kruczo-barkowe. W wyniku mechanicznego drażnienia powstaje stan zapalny. Zapaleniu towarzyszy obrzęk tkanek miękkich.
Objawy konfliktu podbarkowego
Głównym objawem jest silny, kłujący ból przednio-bocznej okolicy barku (zwłaszcza w trakcie ruchów zgięcia i odwodzenia w zakresie 600-1100). Ból ten występuje zazwyczaj podczas snu na chorym barku.
Najczęściej występujące objawy konfliktu podbarkowego:
- ból w czasie zgięcia i odwiedzenia kończyny górnej,
- tkliwość w okolicy wyrostka barkowego,
- ból promieniujący do połowy ramienia,
- zaburzenie prawidłowego rytmu ramienno-łopatkowego,
- ból, który wybudza ze snu i pojawia się w trakcie leżenia na boku,
- utrudnienia w trakcie codziennych czynności: czesanie włosów, zapinanie biustonosza.
Diagnostyka konfliktu podbarkowego
Leczenie związane jest z dokładną diagnozą schorzenia. W tym celu wykonuje się badania fizykalne, za pomocą których ustala się bolesną ruchomość stawu ramiennego w trakcie zgięcia i rotacji wewnętrznej ręki oraz bolesną palpację stawu barkowo-obojczykowego.
W trakcie konsultacji ortopedycznej lekarz, aby potwierdzić lub wykluczyć konflikt podbarkowy, może zlecić wykonanie badania RTG barku i USG barku. Badanie wykaże, czy występuje staw zapalny w kaletce podbarkowej oraz oceni strukturę ścięgien stożka. Dzięki temu, że badanie USG to badanie dynamiczne ortopeda jest w stanie określić w ruchu, które struktury ulegają wklinowaniu w czasie odwiedzenia czy zgięcia w stawie ramiennym. W niektórych przypadkach wykonuje się także rezonans magnetyczny.
Leczenie konfliktu podbarkowego
- usuwa się zniszczoną kaletkę,
- wyrównuje się krawędź wyrostka barkowego łopatki,
- wykonuje się plastykę stawu barkowo-obojczykowego.
- zaopatruje się pozostałe uszkodzenia.