Człowiek potrafi złamać sobie praktycznie każdą kość ciała. Jedne kości ulegają złamaniu częściej, a inne rzadziej. Część wiąże się z wystąpieniem konkretnego urazu, do innych mogą doprowadzić różne sytuacje. Kłoś, kto pierwszy opisywał dany rodzaj złamania, często nadawał temu złamaniu swoje imię. Nie wszystkie jednak złamania można zidentyfikować, kierując się nazwą swojego odkrywcy.
W obrębie kciuka złamania mogą pojawić się w kilku miejscach. Złamaniu ulega I kość śródręcza, paliczek bliższy oraz paliczek dalszy. W obrębie I kości śródręcza poniżej opisano dwa złamania, które noszą odpowiednie nazwy: złamanie Bennett’a oraz złamanie Rolando.
Złamanie Bennett’a – Złamanie Bokserskie
To skośne złamanie podstawy I kości śródręcza ze złamaniem powierzchni stawowej oraz podwichnięciem w stawie śródręczno-nadgarstkowym. Jest to najczęściej występujący model złamania w obrębie kciuka. Został opisany w roku 1885 przez dr. Edwarda Bennetta. Określane jest również jako „złamanie bokserskie„. Brak leczenia tego złamania lub leczenie niewłaściwe może prowadzić do zaburzenia podstawowej funkcji kciuka, jaką jest możliwość chwytania.
Przyczyny Złamania Bennett’a
Złamanie Bennett’a powstaje w wyniku siły działającej osiowo na kciuk, który jest zgięty w stawie śródręczno-nadgarstkowym. Taki mechanizm występuje w czasie urazu bezpośredniego. Z tego rodzaju patologią spotykamy się głównie u bokserów, bramkarzy, oraz zawodników rugby. Po złamaniu, najczęściej dochodzi do przemieszczenia i zwichnięcia części powierzchni stawowej podstawy I kości śródręcza. Odłam dłoniowy pozostaje na miejscu. Jest on przytrzymywany przez więzadło dłoniowe skośne. Cała kość śródręcza zostaje przemieszczona na zewnątrz przez pociągające ją ścięgno mięśnia odwodziciela długiego kciuka i proksymalnie przez ścięgno mięśnia przywodziciela.
Objawy Złamania Bennett’a
W przypadku złamania Bennetta’a występuje obrzęk i bolesne ograniczenie ruchomości w stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka.
Leczenie Złamania Bennett’a
Podejrzenie tego typu złamania potwierdzamy badaniem RTG w projekcji AP oraz bok. Nieprzemieszczone złamanie Bennett’a leczy się unieruchomieniem sztywnym przez okres 4-6 tygodni. Przemieszczone złamania powinno zaopatrywać się chirurgicznie, ponieważ odległe wyniki leczenia zachowawczego wskazują na zwiększone ryzyko wystąpienia podwichnięcia w stawie nadgarstkowo-śródręcznym oraz powstania zmian zwyrodnieniowych. W przypadku złamań, które udaje się nastawić „na zamknięto”, stosuje się repozycję i przezskórną stabilizację drutami Kirschnera. W sytuacji, gdy doszło do złamania niemożliwego do nastawienia „na zamknięto”, wykonuje się otwartą repozycję i stabilizację śrubami.
Złamanie Rolando
Przyczyny złamania Rolando
Złamanie Rolando dotyczy podstawy I kości śródręcza, podobnie jak złamanie Bennett’a. Jest to jednak złamanie wieloodłamowe. Występuje zdecydowanie rzadziej i gorzej rokuje. Przyczyna wystąpienia urazu jest taka sama.
Objawy złamania Rolando
Podobnie, jak w złamaniu Bennett’a, objawami są obrzęk i bolesne ograniczenie ruchomości kciuka.
Leczenie złamania Rolando
Nieprzemieszczone złamanie można leczyć unieruchomieniem przez okres 4-6 tygodni. Przemieszczone złamania ze względu na wysoką niestabilność wymagają leczenia operacyjnego. Możliwe są trzy sposoby leczenia:
- zamknięta repozycja i przezskórna stabilizacja drutami Kirschnera,
- otwarta repozycja i wewnętrzna stabilizacja śrubami,
- otwarta repozycja i stabilizacja płytą.
W podjęciu decyzji o rodzaju stabilizacji przydatna jest tomografia komputerowa. Powrót kciuka do pełnej sprawności możliwy jest po około 3 miesiącach. Należy jednak podkreślić, że proces rehabilitacyjny może trwać dłużej – nawet do roku.
