Należą do grupy łagodnych nowotworów pochodzących z tkanki chrzęstnej, ale wytwarzającym także tkankę kostną. Najczęściej występują u dzieci i młodzieży pod postacią charakterystycznego, twardego, dobrze wyczuwalnego i niebolesnego guza w okolicy przynasady kości długiej. Najczęściej lokalizują się w okolicy stawu kolanowego, w przynasadzie dalszej kości udowej lub bliższej kości piszczelowej. Mogą pojawić się także i w innych kościach. Ich wygląd jest bardzo charakterystyczny – jest to zmiana o charakterze szypuły kostnej, która pokryta jest „czapeczką” chrząstki szklistej.
Wyrośla mogą być powodem nierównego wzrostu kończyn, a nawet deformacji kości. 1-2% wszystkich zachorowań może mieć charakter złośliwy. Mnogie wyrośla chrzęstno-kostne mogą pojawiać się jako schorzenie dziedziczne, uwarunkowane genetycznie (dziedziczenie autosomalne). Mogą wystąpić pod postacią choroby Olliera, w której obserwuje się liczne guzy o charakterze chrzęstniaków. Mnogie wyrośla kostne stanowią osobną jednostkę, genetycznie uwarunkowaną.
Przyczyny wyrośli chrzęstno-kostnych
W przypadku pojedynczych wyrośli kostnych przyczyna ich nie jest poznana. Niektórzy badacze nie uważają tego schorzenia nawet za nowotwór, a za ekotopowe dodatkowe jądro kostnienia, które oddzieliło się od chrząstki nasadowej, np. w wyniku mikrourazu. W przypadku wyrośli mnogich jest to schorzenie dziedziczne. Mutacja dotyczy genów EXT1 i EXT2, mających wpływ na metabolizm siarczanu heparanu. Dziedziczenie jest autosomalne dominujące, co oznacza, że każdy nosiciel genu zachoruje, a recesywny niekoniecznie.
Leczenie wyrośli chrzęstno-kostnych
Z uwagi na ryzyko złośliwienia (według literatury fachowej waha się ono od 0,25% do 4,1%) leczenie chirurgiczne jest zalecane i szeroko stosowane. W przypadku wyrośli przeprowadza się zabieg chirurgiczny, podczas którego usuwa się wyrośl w granicach zdrowej tkanki kostnej. Następnie przesyła się ją do badania histopatologicznego, które ma ostatecznie potwierdzić, z jakim rodzajem guza mamy do czynienia. W momencie, gdy pacjent odczuwa dolegliwości bólowe lub gdy narośl rośnie w dość szybkim tempie, zabieg powinien być przeprowadzony niezwłocznie. Okres rekonwalescencji trwa ok. 2-3 tygodnie. W tym czasie należy oszczędzać kończynę, nie doprowadzając do przeciążeń.