„Konflikt podbarkowy” – zespół ciasnoty podbarkowej

Określenia „konflikt podbarkowy” (ang. „impingement syndrome”) po raz pierwszy użył Neer w roku 1972. Opisał on sytuację, w której w czasie ruchu kości ramiennej dochodzi do uwięźnięcia tkanek miękkich, co prowadzi do bolesnego stanu zapalnego.

Analizując budowę stawu ramiennego, można zaobserwować, że pomiędzy głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki istnieje niewielka przestrzeń, przez którą przechodzi warstwa mięśni – są to mięśnie stożka rotatorów. Umożliwiają one ruchy rotacyjne ramienia oraz zgięcie i odwiedzenie w stawie ramiennym. Pomiędzy warstwą mięśniową a wyrostkiem barkowym znajduje się „poduszka” zapewniająca dobry poślizg dwóch powierzchni względem siebie. Jest to kaletka podbarkowa.

Przyczyny konfliktu podbrakowego

Konflikt podbarkowy to schorzenie, które może pojawić się u każdego, kto ma zwężoną przestrzeń podbarkową i często unosi kończynę górną ponad głową. Dlatego na zespół ciasnoty podbarkowej narażeni są głównie sportowcy, którzy uprawiają: tenis, pływanie, piłkę siatkową, podnoszenie ciężarów, rzuty oszczepem czy młotem.

Przyczyn zwężenia przestrzeni podbarkowej można wymienić kilka. Może ona na przykład wynikać jedynie z zachwiania równowagi mięśniowej, przez którą cała kość ramienna zbliża się do wyrostka barkowego. Innym powodem zwężenia jest deformacja krawędzi wyrostka barkowego z jego zagięciem ku dołowi.

Do najczęstszych przyczyn ciasnoty podbarkowej należą:

• urazy obręczy barkowej i stawu ramiennego,
• zmiany zwyrodnieniowe (wyrostka barkowego i stawu barkowo-obojczykowego),
• zapalenie kaletki podbarkowej,
  wady postawy ciała,
• dysfunkcje tkanek miękkich tworzących zawartość przestrzeni podbarkowej (przeciążenia, przykurcze),
• osłabienie siły mięśni obręczy barkowej,
  nawrotowa niestabilność stawu ramiennego,
  odmiany anatomiczne wyrostka barkowego,
  neuropatie.
• Wszystko to powoduje, że podczas ruchów ścięgna mięśni stożka rotatorów oraz kaletka podbarkowa uciskana o wyrostek barkowy i więzadło kruczo-barkowe. W wyniku mechanicznego drażnienia powstaje stan zapalny. Zapaleniu towarzyszy obrzęk tkanek miękkich.

Objawy konfliktu podbarkowego

Głównym objawem jest silny, kłujący ból przednio-bocznej okolicy barku (zwłaszcza w trakcie ruchów zgięcia i odwodzenia w zakresie 600-1100). Ból ten występuje zazwyczaj podczas snu na chorym barku.
Najczęściej występujące objawy konfliktu podbarkowego:

• ból w czasie zgięcia i odwiedzenia kończyny górnej,
• tkliwość w okolicy wyrostka barkowego,
• ból promieniujący do połowy ramienia,
• zaburzenie prawidłowego rytmu ramienno-łopatkowego,
• ból, który wybudza ze snu i pojawia się w trakcie leżenia na boku,
• utrudnienia w trakcie codziennych czynności: czesanie włosów, zapinanie biustonosza.

Diagnostyka konfliktu podbarkowego

Leczenie związane jest z dokładną diagnozą schorzenia. W tym celu wykonuje się badania fizykalne, za pomocą których ustala się bolesną ruchomość stawu ramiennego w trakcie zgięcia i rotacji wewnętrznej ręki oraz bolesną palpację stawu barkowo-obojczykowego.

W trakcie konsultacji ortopedycznej lekarz, aby potwierdzić lub wykluczyć konflikt podbarkowy, może zlecić wykonanie badania RTG barku i USG barku. Badanie wykaże, czy występuje staw zapalny w kaletce podbarkowej oraz oceni strukturę ścięgien stożka. Dzięki temu, że badanie USG to badanie dynamiczne ortopeda jest w stanie określić w ruchu, które struktury ulegają wklinowaniu w czasie odwiedzenia czy zgięcia w stawie ramiennym. W niektórych przypadkach wykonuje się także rezonans magnetyczny.

Leczenie konfliktu podbarkowego

Leczenie polega na zmniejszeniu dolegliwości bólowych za pomocą leków, a następnie na przywróceniu do pełnej sprawności stawu za pomocą rehabilitacji. Jeśli ta forma leczenia nie przynosi rezultatu bądź przyczyna tkwi w wadach anatomicznych wyrostka barkowego konieczne jest wykonanie zabiegu operacyjnego techniką artroskopii, podczas którego:

• usuwa się zapalną kaletkę i uwalnia więzadło kruczo-barkowe,
• wykonuje się plastykę wyrostka barkowego łopatki zwiększając przestrzeń podbarkową,
• usuwa się wyrośla kostne okolicy stawu barkowo-obojczykowego.

Po zabiegu ważne jest uczęszczanie na rehabilitację, która stanowi kluczowy element leczenia. To od stabilizacji mięśniowej łopatki i stawu ramiennego zależy pełny powrót do bezbolesnej funkcji stawu.