Należą do grupy nowotworów niezłośliwych pochodzących z tkanki chrzęstnej wzrostowej lub włóknistej. Występują przeważnie u osób poniżej 30. roku życia. Można wyróżnić trzy podstawowe typy chrzęstniaków, które różnią się od siebie miejscem powstania.
Chrzęstniak śródkostny (enchondroma)
Blisko 50% tego typu guzów występuje w kościach długich ręki (w tym w paliczkach, kościach śródręcza). Można także spotkać chrzęstniaki śródkostne w bliższym odcinku kości ramiennej oraz dalszym odcinku kości udowej, jak i piszczelowej. Jest to guz, który stopniowo powiększa się w trakcie wzrostu. Może zagrozić powstaniem złamania patologicznego kości. W rzadkich przypadkach obserwuje się złośliwienie i transformację do chrzęstniako-mięsaka (zwłaszcza w lokalizacjach poza ręką). Guz zwykle nie daje dolegliwości bólowych, a złamanie może być jego pierwszym objawem. Najczęściej wykrywany jest przypadkowo, w trakcie wykonywania prześwietlenia z innego powodu, np. urazu. Leczenie chrzęstniaka polega na dokładnym wyłyżeczkowaniu zmiany i wypełnieniu ubytku przeszczepami kostnymi. Po leczeniu operacyjnym w części przypadków może dojść do wznowy, nawet wiele lat po leczeniu.
Chrzęstniak śródkostny jest zwykle zmianą pojedynczą. U niektórych pacjentów można jednak spotkać mnogie chrzęstniaki. Jest to tzw. Choroba Olliera, w której obserwuje się liczne guzy o charakterze chrzęstniaków, prowadzące do powstania deformacji. W chorobie Olliera transformacja złośliwa jest obserwowana w 20-30% przypadków. Leczenie poza resekcjami guzów obejmuje osteotomie korekcyjne i wydłużanie kończyn.
Chrzęstniak przykostny (chondroma periosetale, ecchondroma)
Występuje w kościach kończyn górnych i dolnych. Określany jest jako podkostnowy rozrost chrząstki szklistej. Może dawać obraz kliniczny podobny do wyrośli chrzęstno-kostnej i czasem ostateczne rozpoznanie jest możliwe dopiero po badaniu histopatologicznym. Jest to guz znacznie rzadszy niż chrzęstniak śródkostny.