Zapalenie septyczne dotyczy zazwyczaj dużych, pojedynczych stawów (np. staw kolanowy, biodrowy).
Przyczyny septycznego zapalenia stawów
U dzieci spowodowane jest przez bezpośrednią inwazję bakterii do stawu. Zwykle ma charakter krwiopochodny i wiąże się z przeniesieniem infekcji z innych miejsc. Najczęstszym patogenem hodowanym z posiewów w przypadku septycznych zapaleń stawów jest gronkowiec złocisty, pospolicie występujący na skórze i często zasiedlający nos. Bakteria ta może jednak przedostać się w głąb organizmu powodując różne infekcje, w tym ropne zapalenia kości i stawów. Z innych patogenów hodowanych przy infekcjach septycznych są gronkowce skórne, paciorkowce, zdarzają się też infekcje wirusowe lub grzybicze. Nie wolno zapominać także o zapaleniach gruźliczych, które nadal się zdarzają.
Zapalenie septyczne może też wystąpić jako powikłanie zabiegów chirurgicznych, dentystycznych czy zastrzyków. Do grupy ryzyka należą także dzieci z zaburzeniami odporności, leczone z powodu cukrzycy bądź niewydolności nerek. Dodatkowo przyczyną septycznego zapalenia stawów może być dożylne przyjmowanie narkotyków, co można podejrzewać u nastolatków.
Objawy septycznego zapalenia stawów
Typowymi objawami tego schorzenia są nagły ból oraz obrzęk w obrębie zapalenia. Skóra jest często zaczerwieniona, a jej temperatura jest podwyższona. Pacjenci mogą mieć ograniczoną ruchomość stawu. W zależności od przyczyny mogą pojawić się zmiany na skórze. Mają one postać rumienia, bąbli, krost. Obecne są także objawy ogólne do których zaliczamy gorączkę z pojawiającymi się dreszczami.
Diagnostyka septycznego zapalenia stawów
Podstawą diagnostyki są badania obrazowe:
- USG, w celu określenia, czy występuje zwiększona ilość płynu,
- badania RTG w obrębie stawu, w celu oceny, czy występują wtórne zmiany kostne,
- RTG klatki piersiowej, którego zadaniem jest poszukiwanie ognisk zapalnych lub gruźliczych w płucach.
W celu zdiagnozowania septycznego zapalenia stawów wykonuje się badania krwi (zmierzenie poziomu leukocytów) i wskaźników CRP (poziom białka C-reaktywnego) i PCT (prokalcytoniny). Powszechnie stosowane wcześniej OB. (odczyn Biernackiego) ma aktualnie znaczenie historyczne. W przypadku septycznego zapalenia stawów poziom zarówno leukocytów, jak i pozostałych wskaźników będzie podwyższony.
Dopełnieniem jest wykonanie zaawansowanych badań diagnostycznych – rezonans magnetyczny z kontrastem (RM), tomografia komputerowa (TK), scyntygrafia z wykorzystaniem znakowanych leukocytów. Te badania są wskazane w przypadkach wątpliwych lub o niejasnym przebiegu.
Leczenie septycznego zapalenia stawów
Po ustaleniu rozpoznania, zalecane jest leczenie operacyjne, polegające na dotarciu do zmienionego zapalania stawu, albo poprzez jego otwarcie, albo poprzez artroskopię. Następnie pobierany jest materiał do badań bakteriologicznych. Po dokładnym oczyszczeniu, wypłukaniu i drenażu stosuje się antybiotykoterapie, początkowo o szerokim spektrum.